Co zrobić, aby zaoszczędzić na wydatkach, które i tak poniesiesz? Poznaj sposoby na ukryte oszczędności

fot. TAVEESUK / Shutterstock.com

Każdy z nas, będąc częścią systemu ekonomicznego, codziennie podejmuje decyzje zakupowe, które wpływają na stan naszych portfeli. Czasami zdarza się, że poza podstawowymi wydatkami, takimi jak rachunki za mieszkanie, żywność czy opłaty za telewizję i Internet, pojawiają się dodatkowe koszty, na które nie zawsze mamy wpływ. Jak kontrolować swój budżet?

Kiedy tworzymy plan finansowy, staramy się wziąć pod uwagę oba typy wydatków (te zaplanowane i te nieplanowane) i spiąć budżet jak najbardziej optymalnie. Nie zawsze jednak zdajemy sobie sprawę z tego, że istnieją sposoby na zmniejszenie wydatków, nawet w przypadku tych nieuniknionych. W tym artykule postaram się przedstawić kilka pomysłów na to, w jaki sposób można zaoszczędzić na wydatkach, które i tak poniesiesz.

Jak zaoszczędzić? Bądź świadomym swoich wydatków

Zobacz też

Pieniądze Czy pieniądze dają szczęście? Zgadnij, ile musiałbyś zarabiać w Polsce, żeby było 10/10

Bycie świadomym swoich wydatków oznacza, że jesteś świadomy tego, ile pieniędzy wydajesz i na co je wydajesz. Niby proste, jednak w praktyce może okazać się dość skomplikowane. Często nie mamy czasu na to, aby poświęcić kilka minut na spisanie swoich wydatków lub ich skategoryzowanie. Na szczęście wiele banków udostępnia narzędzia, które zrobią to za ciebie. Możesz też wykorzystać przeznaczone do tego aplikacje.

Dlaczego w ogóle warto wyjść od świadomego kategoryzowania wydatków?

Z jednej strony, rzeczywiście możesz się trzymać konkretnych budżetów, przeznaczonych na poszczególne grupy wydatków: jedzenie, rozrywkę, rozwój itp. Jednakże docelowo, naucz się zauważać coś więcej – to, w jaki sposób nasz mózg wpływa na postrzeganie naszych finansów.

Księgowanie mentalne polega na tym, że każdy z nas – nawet bez zapisywania wydatków – w pewien sposób kategoryzuje je w głowie. I robi to nieracjonalnie. Podświadomie rozdzielamy środki pochodzące z różnych źródeł, przeznaczone na różne cele i podejmujemy decyzje, które nie do końca dobrze wpływają na nasze funkcjonowanie finansowe.

Przykładem może być eksperyment przeprowadzony przez Richarda Thalera, dotyczący utraty 10 dol. Osoby badane wyobraziły sobie sytuację, w której kupują bilet do kina. Te z pierwszej grupy z powodzeniem kupują bilet za 10 dol. Jednakże przed wejściem na salę odkrywają, że bilet został zgubiony. Z kolei osoby z drugiej grupy jeszcze przed zakupem biletu odkrywają, że zgubiły banknot o wartości 10 dol. Wszyscy badani zostali zapytani o to, czy zakupią bilet, pomimo zgubienia przedmiotu o wartości 10 dol. Badani, którzy zaksięgowali już wydatek na kino, byli mniej skłonni wydać pieniądze raz jeszcze. Dlaczego? Ponieważ uważali, że już dokonali wydatku na tę konkretną kategorię. Pomimo utraty dokładnie takiej samej kwoty, decyzje finansowe obu grup były znacząco różne.

Pamiętaj, że kategorie wydatków to narzędzie pośredniczące w świadomym ich planowaniu, a nie wyznacznik rozdysponowania środków. Świadomość swojego budżetu oraz znajomość pułapek, które potrafi zafundować nam nasz własny mózg, będą nieodzowne, gdy myślimy o oszczędnościach bez ograniczania obecnego poziomu konsumpcji. 

Zadanie dla ciebie: przypomnij sobie sytuację, w której podświadomie przypisałeś wydatki do niepoprawnej kategorii (nie ma znaczenia, czy na kartce, czy w głowie). Zastanów się, jak w przyszłości być mniej podatnym na taką pułapkę.

Zobacz też

Pieniądze To uczucie, kiedy pod koniec pieniędzy zostaje jeszcze dużo miesiąca. Ile powinna wynosić podwyżka inflacyjna?

Porównuj ceny 

Przed podjęciem decyzji zakupowej zawsze sprawdzaj alternatywy. W szczególności, gdy szykuje ci się wysoki wydatek (np. zakup elektroniki czy markowych butów), zwróć uwagę na to, czy nie ma tańszych opcji. Często ten sam produkt u innych sprzedawców może mieć różne ceny. Dlaczego tak jest? Na cenę produktu składa się wiele czynników, m. in. także koszt wynajmu powierzchni sklepu czy koszt marketingu lub usług dodatkowych. Ceny mogą się różnić nawet o kilkadziesiąt procent, a w przypadku regularnych zakupów może to oznaczać spore oszczędności. Podobnie jest w przypadku rachunków za usługi, takie jak prąd, gaz czy woda. Warto sprawdzić oferty różnych dostawców, by wybrać najtańszą opcję. Warto też porównać ceny usług, takich jak naprawy samochodowe czy usługi kosmetyczne. Jednak w tym przypadku weź pod uwagę, że często koszt usługi przekłada się na jej jakość. Naucz się znajdować złoty środek, a do każdego nowego wydatku podchodź jednostkowo.

Zadanie dla ciebie: przy najbliższym zakupie, przekraczającym 100 zł, sprawdź cenę wybranego produktu u trzech niezależnych sprzedawców. 

Codzienne zakupy wykonuj z głową

Ile razy w tygodniu wybierasz się na zakupy w celu zaopatrzenia się w niezbędne do życia produkty? A teraz pomnóż tę ilość, aby sprawdzić, ile razy w miesiącu albo w ciągu roku odwiedzasz duże sklepy dyskontowe i supermarkety, czy to osobiście, czy też online. Zaopatrujemy się w nich w przeróżne produkty, m. in. chemię gospodarczą, małe AGD, kosmetyki, a nawet ubrania. Jednakże, co wcale nie dziwi, jednym z największych wydatków, które ponosimy regularnie, są zakupy spożywcze. Bazując na danych z raportu Głównego Urzędu Statystycznego, możemy wyliczyć, że przeciętny miesięczny wydatek na zakupy spożywcze w Polsce w 2021 roku wynosił około 347 zł na osobę. Oznacza to, że przeciętny Polak w ciągu roku wydał około 4170 zł tylko na jedzenie.

Przede wszystkim przypatrz się swojej rutynie i określ swoje priorytety.

Czy preferujesz zakupy w sklepach internetowych z dowozem do domu? A może osobiście odwiedzasz sklepy? Zakupy spożywcze w sklepach internetowych mają wiele zalet, a pozostając przy temacie oszczędności, największą z nich będzie wygoda i oszczędność czasu. 

Z drugiej strony, zakupy spożywcze w sklepach stacjonarnych pozwalają klientom na bezpośredni kontakt z produktami i wybieranie ich według własnych upodobań, także cenowych. Szukając odpowiedzi na pytanie, gdzie powinniśmy kupować, sięgamy do przeglądu badań. Ale nauka w tym przypadku nie ułatwia nam zadania. Literatura nie wskazuje jednoznacznie na sklepy stacjonarne bądź sklepy online jako miejsce, w którym realizowane są kompulsywne zakupy. Na przykład badanie eksperymentalne na próbie 165 studentów [Trotzke, P., Brand, M., & Starcke, K. (2020). An experimental investigation of online and in-store compulsive buying behavior: The role of emotions, social influence, and decision-making styles. Journal of Behavioral Addictions, 9(2), 299-310] wykazało, że zarówno zakupy online, jak i stacjonarne były związane z kompulsywnym kupowaniem. Jednakże, zakupy online były bardziej związane z emocjonalnymi i społecznymi czynnikami wpływającymi na zakupy, takimi jak wpływ innych ludzi, niż zakupy stacjonarne.

Bez względu na to, jakie są twoje przyzwyczajenia, uświadom sobie to, co jest dla ciebie najważniejsze, jakie problemy cię spotykają i spróbuj wybrać najoptymalniejszą formę zakupów dla siebie. Jeśli nie lubisz zakupów lub nie lubisz marnować czasu, zdecyduj się na zakupy internetowe. Jeżeli ulegasz kompulsywnemu kupowaniu, stwórz internetową listę zakupową, aby zaopatrywać się jedynie w to, co potrzebne i bez ponownego przeglądania produktów ponawiaj zakup kilkoma kliknięciami. A jeśli twoją mocną stroną jest porównywanie cen, stojąc przy półce sklepowej, wykorzystuj to, pamiętając, aby porównywać ceny w odniesieniu do wagi produktów (uśredniona cena za kilogram).

Zadanie dla ciebie: wbrew pozorom oszczędność, to nie tylko dodatkowa złotówka w kieszeni. Zastanów się, co jest dla ciebie większą wartością – czas czy wybór podobnego, ale tańszego produktu.

Korzystaj z cashbacku

Na zakup konkretnego produktu czy usługi składa się ogrom czynników: cena, jakość, marka, opinie, potrzeby, preferencje i inne. Wiele z nich pozostaje pod wpływem działań marketingowych firm, których celem jest sprzedaż produktu. Budżety marketingowe to wielocyfrowe liczby, co przy obecnym układzie rynku i konkurencji nikogo nie dziwi. Warto się zastanowić, w jaki sposób skorzystać z tego faktu i również podzielić się kawałkiem marketingowego tortu. Czy w ogóle jest to możliwe? Okazuje się, że tak. Rozwiązaniem jest usługa cashback. Istnieją firmy, które bazując na marketingu afiliacyjnym, dzielą się otrzymaną prowizją od domkniętej sprzedaży z konsumentem. Co to oznacza w praktyce? 

Twoje codzienne zakupy w dużej mierze skupiają się wokół tych samych, najpopularniejszych sklepów. Firmy oferujące cashback, współpracują z popularnymi sklepami i je reklamują. Ich model biznesowy nie opiera się jednak o wynagrodzenie za wyświetlenie reklamy, jak robią to np. platformy społecznościowe, ale są wynagradzane za dokonaną przez doprowadzonego klienta transakcję. W podobnym modelu rozliczają się często influencerzy. Platformy cashback część otrzymanej prowizji przekazują jednak konsumentowi. W ten sposób na swoich zakupach możesz zaoszczędzić nawet 15 proc., a kwota, która do ciebie wróci, będzie pochodziła z budżetu marketingowego sprzedawcy.

Czy takie oszczędności mają sens?

Weźmy za przykład dane udostępniane przez platformę Alerabat.com, która oferuje cztery możliwości oszczędzania, w tym cashback. Według statystyk, użytkownik platformy oszczędza średnio 45 zł w ciągu miesiąca, korzystając tylko z opcji zwrotu za dokonane zakupy. Aplikowane automatycznie przez platformę kody rabatowe to kolejne 75 zł oszczędności. 

Cashback dotyczy nie tylko dokonywanych transakcji, ale także formy płatności za zakupy. Opłacając swoje zakupy kartami podarunkowymi z cashbackiem, zaoszczędzimy kolejne złotówki. Mimo nazwy, wskazującej na przeznaczenie na prezent, sami możemy skorzystać z karty podarunkowej, aby jedynie dzięki zmianie formy zapłaty za zakupy (wskazanie karty przy kasie), zaoszczędzić nawet do 15 proc. Taki cashback jest naliczany od razu, co oznacza, że nie musimy czekać na jego przyznanie.

Jak to wygląda w praktyce? Korzystając jedynie z kart podarunkowych, jako formy płatności za zakupy stacjonarne, czteroosobowa rodzina byłaby w stanie zaoszczędzić ponad 1600 zł rocznie na zakupach, które i tak wykonuje.

Przeciętne miesięczne wydatki na 1 osobę w gospodarstwach domowych osiągnęły w 2021 roku wartość 1316 zł, kategorie wydatków według wykresu GUS:

Czteroosobowa rodzina mogłaby zaoszczędzić w ciągu roku około 1611 zł.

Zadanie dla ciebie: sprawdź, czy twoje ulubione sklepy oferują sprzedaż z cashbackiem poprzez platformy cashback.

Zrób listę usług i sprawdź, czy możesz je połączyć

W dzisiejszych czasach wiele osób korzysta z różnych usług, takich jak internet, telewizja kablowa, telefon, streaming. Wraz z rosnącą ich liczbą, pojawia się również problem wysokich kosztów, które nierzadko obciążają nasz budżet domowy. Na szczęście istnieje wiele sposobów na zaoszczędzenie pieniędzy na ich łączeniu.

Pierwszym krokiem, który powinno się podjąć, aby zaoszczędzić pieniądze na łączeniu usług, jest sporządzenie listy aktywnych usług. Należy dokładnie przeanalizować każdą z nich, zastanowić się, jak intensywnie z niej korzystamy, a także czy potrzebujemy jej w pełni. Bardzo często zdarza się, że płacimy za usługi, których wcale nie używamy.

Następnym krokiem jest porównanie ofert różnych dostawców i wybór tych, które najlepiej odpowiadają naszym potrzebom. Wiele firm oferuje pakiety, które łączą różne usługi, a co za tym idzie, są one tańsze, niż gdybyśmy kupili każdą usługę osobno. Warto też poszukać ofert promocyjnych dla nowych klientów i tych lojalnych. Przykładem takiego pakietu może być łączony pakiet internetowy, telewizyjny oraz telefonii stacjonarnej z dodatkowym streamingiem w gratisie. Wybierając taki pakiet, możemy zaoszczędzić sporo pieniędzy.

Usługi to nie tylko subskrypcje. To także fitness, SPA, kosmetyka czy gastronomia. W tym przypadku możesz sprawdzić, czy usługodawcy oferują karnety na swoje usługi. Karnet na usługi to swojego rodzaju abonament, który pozwala na korzystanie z określonej liczby usług w określonym czasie. Korzyści wynikające z zakupu karnetu na usługi są oczywiste. Opłacając przykładowo karnet obejmujący 10 wejść na basen zapłacisz mniej, niż płacąc każdorazowo pełną kwotę za wejście. Inną formą zniżki za wielokrotne korzystanie z usługi jest program lojalnościowy, np. po zebraniu 10 pieczątek, jedenastą usługę otrzymasz w gratisie. 

Zadanie dla ciebie: wypisz na kartce wszystkie płatne usługi, z których korzystasz i zastanów się czy rzeczywiście są ci potrzebne, czy możesz je połączyć lub czy możesz zakupić karnet.

Bądź świadomy i oszczędzaj

Podsumowując, kontrolowanie wydatków i oszczędzanie na nich nie musi być trudne. Wystarczy, że zaczniesz być bardziej świadomy swojego budżetu i zwrócisz uwagę na to, jak podświadomie kategoryzujesz swoje wydatki. Świadomość pułapek, jakie nasz mózg potrafi na nas zastawić, może pomóc Ci w zrozumieniu, w jaki sposób możesz zaoszczędzić na wydatkach, które i tak poniesiesz. Pamiętaj, że oszczędzanie nie oznacza rezygnacji z wszystkiego, co cię cieszy. To raczej umiejętność balansowania między wydatkami a oszczędnościami. Zastosowanie prostych trików, takich jak korzystanie z rabatów i okazji, zakupy w pakietach, a także wybieranie spośród ofert wielu sprzedawców, pomoże Ci w osiągnięciu lepszego balansu finansowego. Pamiętajmy, że kontrolowanie wydatków to nie tylko narzędzie oszczędzania, ale także sposób na kształtowanie naszej świadomości finansowej i zdrowego podejścia do pieniędzy.

Oferty pracy z

Artykuł powstał we współpracy z Alerabat.com

Maria Seta

Product Specialist alerabat.com

Z wykształcenia iberystka i psycholog ekonomiczny. Zawodowo związana z digital marketingiem i rozwojem produktów w branży IT. Zarządzała strategiami, zespołami i produktami. Kontynuuje rozwój na kierunku MBA Innowacje i analiza danych, gdyż uważa, że działania oparte o dokładną analizę danych przynoszą najlepsze efekty. Po godzinach realizuje swoją pasję fotograficzną, a jej prace były wystawiane w galeriach w Paryżu i w Barcelonie.