W służbie bezpieczeństwa, czyli ścieżka kariery inżyniera BHP

1 sierpnia, 2022 Katarzyna Marasek

Zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy jest podstawowym zadaniem pracodawców i fundamentem działania każdego przedsiębiorstwa, czy instytucji. Wraz z rozwojem nowoczesnych technologii, wprowadzaniem innowacji pojawiają się nowe wyzwania związane z ochroną życia i zdrowia pracowników. Niezastąpionymi doradcami w tej kwestii są wykwalifikowani inżynierowie BHP – kim są i jaką dokładnie rolę pełnią w firmach?

Spis treści

Prawne obowiązki właścicieli firm z zakresie BHP

Zgodnie z art. 237(11) Kodeksu Pracy każdy pracodawca zatrudniający powyżej 100 pracowników ma obowiązek utworzyć doradczą i kontrolną tzw. służbę bezpieczeństwa i higieny pracy. W przypadku zatrudnienia poniżej 100 osób, zadania służby BHP może wykonywać pracownik wykonujący inną pracę w firmie, ale z odpowiednimi kompetencjami lub firma zewnętrzna. Pracodawca ma możliwość samodzielnego pełnienia tej funkcji po ukończeniu niezbędnego szkolenia oraz jeśli zatrudnia do 10 pracowników lub do 50 pracowników w firmie o niskim stopniu ryzyka wypadków i chorób zawodowych.

Czym się zajmuje inżynier BHP?

Bezpieczeństwo i higiena w pracy to zbiór przepisów obejmujących zarówno techniczne bezpieczeństwo, jaki i ergonomię, ekonomikę, psychologię, medycynę pracy. Obowiązki inżyniera BHP sprowadzają się do weryfikacji przestrzegania tych zasad. W każdej firmie kształtują się inaczej, dlatego specjalista ds. BHP ustala indywidualną formę kontroli i sposób prowadzenia dokumentacji. Systematycznie przeprowadzane inspekcje pozwalają na wykrycie nieprawidłowości i ocenę działań pod względem spełniania wymagań przepisów BHP i ergonomii. Zadaniem inżyniera BHP jest przedstawienie pracodawcy najlepszych rozwiązań naprawczych bądź modernizacyjnych wychwyconych odchyleń, a w przypadku bezpośredniego zagrożenia zdrowia lub życia pracowników, wnioskowanie u przełożonego o wstrzymanie prac. Zajmuje się również odbiorami technicznymi obiektów, stanowisk, maszyn i urządzeń.
Inżynier BHP czuwa nie tylko nad bezpieczeństwem technicznym urządzeń w zakładzie, ale również organizowaniem szkoleń, działań profilaktycznych i doborem środków ochrony indywidualnej i zbiorowej. We współpracy z Państwową Inspekcją Sanitarną przeprowadza badania natężeń czynników mających szkodliwy wpływ na konkretne stanowiska pracy.
Wśród podstawowych obowiązków inżyniera BHP znajduje się także ustalanie okoliczności i przyczyn wypadków w pracy.

Jak zostać inżynierem BHP?

Przez lata w Polsce pracowników służby BHP kształciły szkoły policealne oraz uczelnie wyższe na studiach podyplomowych. Dynamiczny postęp techniczny oraz stałe podnoszenie standardów w zakresie ochrony i bezpieczeństwa w Unii Europejskiej spowodowało wzrost zapotrzebowania na specjalistów BHP, tym samym powstanie interdyscyplinarnych studiów kierunkowych. Tytuł inżyniera zdobywa się kończąc studia techniczne na kierunku lub specjalności w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Absolwenci zdobywają kompetencje i umiejętności m. in. z identyfikacji i metod eliminacji zagrożeń, prawidłowej oceny ryzyka technicznego i zawodowego, kontrolingu, ekonomiki pracy, podejmowania decyzji i tworzenia procedur postępowania w sytuacjach kryzysowych, itp. Niekwestionowaną podstawą jest biegłość w przepisach i wymogach prawnych z zakresu BHP, ergonomii pracy i ochrony środowiska. Co najmniej raz na 6 lat powinno się brać udział w szkoleniach okresowych. Bardzo duże znaczenie w tym zawodzie ma doświadczenie zdobyte na praktykach, stażach i w ciągu lat pracy w różnorodnych branżach.

Inżynier BHP – dla kogo jest ten zawód?

Osoby zaineresowane karierą w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy powinny być przede wszystkim odpowiedzialne, ponieważ filarem ich działalności jest ochrona zdrowia i życia ludzi. Inżynier BHP to zawód dla tych, którzy stale poszerzają swoją wiedzę i są na bieżąco w zmianach i aktualizacjach przepisów prawnych. Ocenianie i kontrolowanie stanu bezpieczeństwa i higieny pracy wymaga również: zaangażowania, samodzielności, skrupulatności, zorganizowania oraz umiejętności szybkiego podejmowania decyzji. W wielu zakładach nadal pokutują przestarzałe metody i nawyki w zakresie BHP. Z tego względu inżynier powinien być kreatywny i mocno zmotywowany we wprowadzaniu zmian i wdrażaniu nowoczesnych rozwiązań.
Choć większość pracy na tym stanowisku spędza się w 8 – godzinnym trybie najczęściej w biurze, to trzeba być świadomym, że stojąc na straży bezpieczeństwa i higieny pracy osobiście ma się do czynienia z występującymi w firmie czynnikami szkodliwymi dla zdrowia. Ponadto, w przypadku nagłych wypadków inżynier BHP nierzadko wzywany jest do firmy poza godzinami pracy.
Z powodu częstych kontaktów z podzespołami, pracownikami, związkami zawodowymi lub organami kontrolnymi, w tym zawodzie bardzo dobrze sprawdzą się osoby w wysoko rozwiniętymi umiejętnościami interpersonalnymi oraz negocjacyjnymi.

Inżynier BHP na rynku pracy

Tytuł inżyniera zdecydowanie ułatwia wspinanie się po szczeblach kariery. W służbie bezpieczeństwa i higieny pracy ścieżka awansu zawodowego przedstawia się następująco:

inspektor ds. BHP,
starszy inspektor ds. BHP,
specjalista ds. BHP,
starszy specjalista ds. BHP,
główny specjalista ds. BHP.

Ze względu na konieczność zapewnienia odpowiednich warunków bezpieczeństwa w miejscu pracy, inżynierowie BHP znajdują zatrudnienie niemal w każdej branży jako specjaliści, kontrolerzy, konsultanci, szkoleniowcy. Ukończenie wyższych studiów technicznych, czyli tytuł inżyniera, stwarza największe możliwości na rynku pracy, ponieważ posiada on uprawnienia zarówno do kierowania wieloosobową komórką organizacyjną ds. BHP, jak i do utworzenia własnej działalności gospodarczej. Tytuł inżyniera wiąże się także z większymi zarobkami.

Czy warto zostać inżynierem BHP?

Stałe podnoszenie bezpieczeństwa stanowisk pracy w poszczególnych sektorach gospodarki jest niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania przedsiębiorstw. Nie bez znaczenia jest także opłacalność posiadania w swoich szeregach inżyniera BHP, który tworząc bezpieczne warunki pracy, minimalizuje wypadki, tym samym redukuje koszty związane z naprawami i odszkodowaniami.
Inżynier BHP swoją działalnością przyczynia się do podniesienia standardów miejsc pracy czy to w biurze, hucie, kopalni, zakładzie produkcyjnym, itd. Jednocześnie wpływa na pozytywny wizerunek firmy i świadczy o jej profesjonalizmie, dlatego zapotrzebowanie na wykwalifikowanych specjalistów w dziedzinie BHP wzrasta. Można zatem śmiało stwierdzić, że to zawód przyszłości stwarzający duże możliwości rozwoju i doskonalenia.

Treść art. 237(11) KP: https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-pracy-16789274/art-237-11

_______________________________________________________________________________________________

Źródło zdjęcia głównego: Unsplash@ThisisEngineering RAEng