Wniosek o opiekę nad dzieckiem 2025 – zasady, wzór do pobrania

fot. Canva

Wniosek o opiekę nad dzieckiem to kluczowe uprawnienie pracownicze wynikające z art. 188 Kodeksu pracy, które daje każdemu rodzicowi zatrudnionemu na umowę o pracę możliwość skorzystania z 2 dni lub 16 godzin płatnego wolnego w roku kalendarzowym. Prawo to przysługuje pracownikom wychowującym dziecko do 14 roku życia, niezależnie od stażu pracy i wymiaru etatu. Do skutecznego złożenia wniosku niezbędne jest spełnienie wymogów formalnych oraz złożenie odpowiednich oświadczeń.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Jakie są zasady korzystania z opieki nad dzieckiem w 2025 roku
• Komu przysługuje zwolnienie z art. 188 KP i w jakim wymiarze
• Jak prawidłowo napisać wniosek o opiekę nad dzieckiem
• Gdzie pobrać gotowy wzór wniosku i jak go wypełnić
• Jakie prawa i obowiązki mają pracownik i pracodawca
• Czy za czas opieki przysługuje wynagrodzenie

Każdy rodzic pracujący na umowę o pracę ma prawo do skorzystania ze zwolnienia na opiekę nad dzieckiem do 14 roku życia. Jest to uprawnienie zagwarantowane w art. 188 Kodeksu pracy, które daje możliwość wzięcia 2 dni lub 16 godzin płatnego wolnego w ciągu roku kalendarzowego. Aby skutecznie złożyć wniosek i skorzystać z tego prawa, warto poznać wszystkie zasady i formalności.

Komu przysługuje zwolnienie na opiekę nad dzieckiem?

Prawo do zwolnienia od pracy z tytułu opieki nad dzieckiem przysługuje każdemu pracownikowi, który:

• Jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę (niezależnie od jej rodzaju i wymiaru etatu)
• Wychowuje co najmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat
• Nie został pozbawiony władzy rodzicielskiej
• Pracuje w dowolnej formie czasu pracy (również w niepełnym wymiarze)

Co ważne, uprawnienie to przysługuje niezależnie od stażu pracy i jest dostępne od pierwszego dnia zatrudnienia. Dotyczy to zarówno rodziców będących w związku małżeńskim, jak i samotnie wychowujących dzieci. W przypadku zatrudnienia w Warszawie lub innym mieście u kilku pracodawców jednocześnie, pracownik może skorzystać z tego uprawnienia u każdego z nich osobno. W praktyce nie oznacza to jednak, że można zwielokrotnić wymiar zwolnienia (2 dni lub 16 godzin) w zależności od liczby umów o pracę.

Zgodnie z wykładnią Państwowej Inspekcji Pracy i przyjętą praktyką, łączny wymiar tego zwolnienia (2 dni lub 16 godzin w skali roku kalendarzowego) dotyczy pracownika-rodzica, a nie każdego stosunku pracy osobno. Jeżeli zatem ktoś ma dwie umowy o pracę (np. na pół etatu każda), to nadal łącznie może wykorzystać w roku kalendarzowym maksymalnie 2 dni albo 16 godzin, rozdzielając je ewentualnie między pracodawców w odpowiednich proporcjach.

Błędne byłoby przeświadczenie, że przy dwóch umowach o pracę przysługuje w sumie 4 dni czy 32 godziny. Należy natomiast poinformować każdą z firm, w jakiej części (ile dni/godzin) i kiedy wykorzystujemy zwolnienie, tak aby nie przekroczyć ustawowego limitu.

Wymiar zwolnienia na opiekę nad dzieckiem

Zgodnie z najnowszymi przepisami w 2025 roku, pracownik ma do wyboru:

• 2 dni wolnego w roku kalendarzowym lub
• 16 godzin w roku kalendarzowym

Ważne zasady dotyczące wymiaru zwolnienia:

1. O formie wykorzystania (w dniach lub godzinach) decyduje pierwszy wniosek złożony w danym roku kalendarzowym
2. Dla pracowników niepełnoetatowych wymiar godzinowy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy
3. Niepełne godziny zaokrągla się w górę do pełnej godziny
4. Niewykorzystane dni/godziny nie przechodzą na kolejny rok
5. Liczba dni wolnych nie zwiększa się przy większej liczbie dzieci

Jak napisać wniosek o opiekę nad dzieckiem?

Prawidłowe przygotowanie wniosku o opiekę nad dzieckiem wymaga uwzględnienia kilku istotnych elementów formalnych. Na początku dokumentu należy umieścić nasze dane osobowe jako pracownika, włączając w to imię i nazwisko, zajmowane stanowisko, a także nazwę jednostki organizacyjnej, w której pracujemy. W następnej kolejności wpisujemy informacje o pracodawcy, czyli pełną nazwę firmy wraz z adresem siedziby.

Zasadnicza część wniosku powinna zawierać wyraźne odniesienie do podstawy prawnej, czyli artykułu 188 Kodeksu pracy. W treści należy jasno określić, kiedy chcemy skorzystać ze zwolnienia, precyzując dokładną datę lub przedział czasowy. Kluczowe jest również wskazanie, czy wybieramy zwolnienie w wymiarze dni czy godzin. Pamiętajmy, że ta decyzja będzie wiążąca na cały rok kalendarzowy. Niezbędnym elementem jest także podanie daty urodzenia dziecka, nad którym będziemy sprawować opiekę.

Bardzo ważną częścią dokumentu jest oświadczenie, w którym potwierdzamy, że drugi rodzic nie korzysta w tym samym czasie z analogicznego uprawnienia. Jest to zabezpieczenie przed jednoczesnym wykorzystywaniem zwolnienia przez oboje rodziców. Na końcu dokumentu znajduje się miejsce na nasz podpis oraz akceptację przełożonego, która jest niezbędna do formalnego zatwierdzenia wniosku.

Zasady składania i rozpatrywania wniosku o opiekę nad dzieckiem

Proces składania wniosku o opiekę nad dzieckiem wymaga zrozumienia kilku istotnych aspektów formalnych. Chociaż przepisy nie określają sztywnego terminu, w jakim należy złożyć wniosek przed planowanym zwolnieniem, dobrą praktyką jest przekazanie go pracodawcy z odpowiednim wyprzedzeniem. Pozwala to na właściwą organizację pracy w zespole i zaplanowanie zastępstwa, jeśli jest to konieczne.

Pracodawca, otrzymując wniosek o opiekę nad dzieckiem, ma obowiązek jego rozpatrzenia, biorąc pod uwagę zarówno prawa pracownika, jak i potrzeby organizacyjne firmy. Warto zaznaczyć, że choć jest to uprawnienie pracownicze wynikające z Kodeksu pracy, to w wyjątkowych sytuacjach pracodawca może zaproponować inny termin wykorzystania zwolnienia. Dzieje się tak szczególnie w przypadkach, gdy nieobecność pracownika mogłaby poważnie zakłócić funkcjonowanie przedsiębiorstwa.

Wynagrodzenie za czas opieki nad dzieckiem

Za okres zwolnienia na opiekę nad dzieckiem pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, co stanowi istotną korzyść tego uprawnienia. Wyliczenie wynagrodzenia następuje według zasad obowiązujących przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. Oznacza to, że pracownik otrzymuje takie samo wynagrodzenie, jakie otrzymałby, gdyby w tym czasie pracował. Dotyczy to zarówno pracowników zatrudnionych na pełny etat, jak i tych pracujących w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Dla osób poszukujących pracy w sektorze kadr i płac, gdzie znajomość tych zagadnień jest szczególnie ważna, warto sprawdzić aktualne oferty pracy w dziale HR na portalu RocketJobs.pl. Znajomość przepisów dotyczących uprawnień pracowniczych jest tam szczególnie ceniona.

Szczególne przypadki i sytuacje wyjątkowe

Warto zwrócić uwagę na kilka szczególnych sytuacji związanych z opieką nad dzieckiem. W przypadku rodziców rozwiedzionych prawo do zwolnienia przysługuje obojgu rodzicom, o ile nie zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej. Podobnie jest w przypadku rodziców będących w separacji czy też pozostających w związkach nieformalnych.

Jeśli pracownik jest zatrudniony u kilku pracodawców jednocześnie, może korzystać z tego uprawnienia u każdego z nich niezależnie. Oznacza to, że osoba pracująca na dwóch etatach może wykorzystać po dwa dni wolnego u każdego pracodawcy. Jest to istotna informacja dla osób łączących różne formy zatrudnienia.

Wniosek o opiekę nad dzieckiem – wzór do pobrania

Przygotowany przez nas wzór wniosku zawiera wszystkie niezbędne elementy wymagane przepisami prawa. Dokument można pobrać w formacie DOCX lub PDF, co pozwala na łatwe dostosowanie go do własnych potrzeb. Przy wypełnianiu wniosku szczególną uwagę należy zwrócić na dokładne wypełnienie wszystkich wymaganych pól oraz złożenie właściwych oświadczeń.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy pracodawca może odmówić udzielenia zwolnienia na opiekę nad dzieckiem?
Pracodawca ma obowiązek udzielenia tego zwolnienia, gdyż jest to uprawnienie pracownicze wynikające z przepisów prawa pracy. Może jednak, w uzasadnionych przypadkach, zaproponować inny termin wykorzystania zwolnienia, uwzględniając potrzeby organizacyjne firmy.

Czy niewykorzystane dni przechodzą na kolejny rok?
Nie, zwolnienie na opiekę nad dzieckiem nie przechodzi na kolejny rok kalendarzowy. Jeśli nie zostanie wykorzystane, przepada z końcem roku.

Czy można łączyć zwolnienie na opiekę z innymi rodzajami urlopów?
Tak, nie ma przeciwwskazań do łączenia zwolnienia na opiekę nad dzieckiem z innymi rodzajami nieobecności, takimi jak urlop wypoczynkowy czy okolicznościowy.

Podsumowanie

Zwolnienie na opiekę nad dzieckiem stanowi istotne uprawnienie pracownicze, które pozwala rodzicom lepiej godzić obowiązki zawodowe z życiem rodzinnym. Warto pamiętać, że prawidłowe wykorzystanie tego prawa wymaga znajomości kilku kluczowych zasad oraz odpowiedniego przygotowania dokumentacji, którym jest wniosek o opiekę nad dzieckiem.

Pracodawcy coraz częściej rozumieją potrzebę elastycznego podejścia do kwestii work-life balance, co znajduje odzwierciedlenie w rosnącej liczbie ofert pracy przyjaznych rodzinie. Osoby poszukujące takiego zatrudnienia mogą znaleźć atrakcyjne propozycje na portalu RocketJobs.pl, gdzie pracodawcy często podkreślają swoje wsparcie dla pracowników-rodziców.

Należy podkreślić, że skuteczne wykorzystanie zwolnienia na opiekę nad dzieckiem wymaga świadomego planowania. Warto z wyprzedzeniem ustalić, czy będziemy korzystać z formy dziennej czy godzinowej, oraz odpowiednio wcześnie komunikować swoje potrzeby pracodawcy. Pozwoli to na uniknięcie nieporozumień i zapewni komfortowe korzystanie z tego uprawnienia.

Pamiętajmy również, że przepisy dotyczące opieki nad dzieckiem mogą się zmieniać, dlatego warto na bieżąco śledzić aktualności prawne w tym zakresie. Dla osób zainteresowanych karierą w obszarze HR, gdzie znajomość tych przepisów jest szczególnie istotna, polecamy sprawdzenie ofert pracy w dziale HR.

Praktyczne wskazówki na koniec

Aby w pełni i efektywnie korzystać z prawa do opieki nad dzieckiem, warto:

1. Zaplanować wykorzystanie zwolnienia z uwzględnieniem rytmu pracy w firmie
2. Przechowywać kopie złożonych wniosków i decyzji pracodawcy
3. Prowadzić własną ewidencję wykorzystanych dni lub godzin
4. Komunikować się otwarcie z przełożonym odnośnie planowanych nieobecności
5. W razie wątpliwości konsultować się z działem HR lub prawnikiem specjalizującym się w prawie pracy

Pamiętajmy, że umiejętne łączenie życia zawodowego z rodzinnym stanowi jeden z kluczowych elementów satysfakcji z pracy. Dlatego tak ważne jest świadome i odpowiedzialne korzystanie z dostępnych uprawnień pracowniczych, w tym z prawa do opieki nad dzieckiem.

Podstawa prawna

Uprawnienie do zwolnienia od pracy z tytułu opieki nad dzieckiem reguluje:

• Art. 188 Kodeksu pracy (tekst jednolity: Dz.U. z 2024 r.)
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy
• Interpretacje Państwowej Inspekcji Pracy oraz orzecznictwo sądowe w tym zakresie

Tym samym kończymy kompleksowe omówienie zagadnienia wniosku o opiekę nad dzieckiem. Mamy nadzieję, że przedstawione informacje pomogą w sprawnym korzystaniu z tego ważnego uprawnienia pracowniczego.

Oferty pracy z

Zespół redakcyjny

RocketSpace.pl

RocketSpace.pl to magazyn portalu pracy przyszłości – RocketJobs.pl. Misją RocketSpace.pl jest zwiększanie świadomości społecznej w kwestiach związanych z rynkiem pracy. Jesteśmy tam, gdzie każdy pracownik white collar. Śledzimy na bieżąco najnowsze trendy na rynku pracy.