Czuję, że moje życie nie należy do mnie. Jak odzyskać kontrolę i zrozumieć emocje?

fot. Lena Solodovnikova / Shutterstock.com

Mija kolejny dzień, a ty masz poczucie, że twoje życie przecieka przez palce. Rzeczy po prostu się dzieją, a ty poddajesz się im bez głębszej refleksji, choć wcale nie czujesz zadowolenia. Łapiesz się na tym, że za chwilę nie wytrzymasz. Musisz coś zmienić, inaczej poukładać te klocki, aby coś w końcu drgnęło i by poczuć, że masz wpływ na to, co dzieje się wokół ciebie. Tylko jak kontrolować swoje życie i emocje?

Presja zadaniowa, gonitwa myśli, wciąż powtarzający się brak czasu na realizację pasji, marzeń, ale również na spędzanie czasu z rodziną, przyjaciółmi. A w głowie tylko myśli „oby do urlopu”, „oby do piątku”, „oby do końca pracy”. Nieustanne oczekiwanie i zamartwianie się, jak trudno jest w danej chwili i żeby tylko przetrwać. Brak zadowolenia z wykonywania najmniejszych czynności, a jedynie rutynowe podejście do codziennych aktywności. Ciągłe poczucie, że życie ucieka nam przez palce, a w wolnej chwili jedynie bezmyślne scrollowanie kolejnych postów na mediach społecznościowych. To jest ta nasza „dziwna” rzeczywistość. Tracimy poczucie własnego siebie, bo nie angażujemy się we własne życie. Nie przeżywamy go, tylko staramy się przetrwać każdy kolejny dzień. 

Wpadliśmy w pułapkę rutynowego życia.

Żyjemy zadaniowo, zamiast żyć chwilą. Z jednej strony bezrefleksyjnie wykonujemy większość czynności, tracąc poczucie kontroli nad samym sobą, ale z drugiej strony poprzez intensywność i dynamikę dzisiejszych czasów, brak nam cierpliwości, a wszystkie możliwe rozwiązania chcielibyśmy poznać od zaraz. Z czego to wszystko wynika? Jak to zmienić i uwolnić się z tej pułapki? 

Dlaczego życie ucieka nam przez palce?

Zobacz też

Na zdrowie Inni robią wszystko, a ja nie robię nic. Jak się zmusić, kiedy nic mi się nie chce i nic nie działa?

Z tym stwierdzeniem spotkało się zapewne wielu z nas. Poprzez natłok informacji docierających do nas z mediów społecznościowych mamy poczucie, że wszystkie najlepsze chwile nas omijają. Jedni zwiedzają świat, drudzy spełniają marzenia, a trzeci oddają się pasji. Ale przecież nikt nie przeżyje za nas życia i nie zaplanuje nam każdego dnia. Choć ostatnio odnosi się wrażenie, że właśnie większość z nas tego oczekuje. Żeby za jednym kliknięciem zaplanować wakacje, w ciągu tygodnia wypracować idealną sylwetkę czy w dwa dni nauczyć się nowego języka. Chcielibyśmy mieć wszystko na już, zapominając, że celebracja całego procesu, a na koniec satysfakcja z osiągniętych efektów przynosi najwięcej szczęścia. A przede wszystkim poczucie, że wykorzystaliśmy ten czas produktywnie i tak jak chcieliśmy. 

Dynamiczne tempo życia wymaga od nas dostosowywania się do zmieniających się trendów w pracy i w domu. W ten sposób nasze społeczeństwo przystosowało się do wykonywania wielu czynności jednocześnie. Mówi się, że jesteśmy pokoleniem multitasking. Żyjemy w przebodźcowanym świecie, przez co wykonujemy nasze obowiązki mechanicznie, a tym samym często nieświadomie. I tak zaczyna wyglądać nasze całe życie. Funkcjonujemy jak trybik w maszynie, bez zastanowienia. Ale jak zatrzymać ten mechanizm?

Z odpowiedzią przychodzi trening mindfulness. To inaczej uważność, czyli umiejętność skupienia się, skoncentrowania uwagi w danej chwili. Można ją stosować kiedykolwiek i gdziekolwiek chcemy. Jest nią świadome i pełne przeżywanie sytuacji. Może dziwić fakt, że warto skupić się nawet na piciu herbaty czy kawy. Przeżyć tę chwilę z uwagą i ją po prostu zauważyć. Dostrzeżenie tych wszystkich codziennych czynności pozwala na osiągnięcie wewnętrznego spokoju i równowagi oraz eliminuje uczucie ulotnego czasu. Trenowanie uważności to tzw. wyłączenie autopilota i doświadczanie sytuacji bez zbędnego analizowania. Nauczmy się cieszyć z dnia codziennego jak dzieci, a poczujemy, że żyjemy.

Emocje. Czym one właściwie są?

Zobacz też

Po pracy Jeśli mylisz swoją pracę z życiem, jak najszybciej przeczytaj ten tekst

Czasami się mówi, że podjęliśmy jakąś ważną decyzję pod wpływem emocji, mamy poczucie, że coś w danej chwili nami kierowało. I nic bardziej mylnego. Emocje to nasz wewnętrzny GPS, który pozwala nam odnaleźć drogę do zaspokojenia naszych potrzeb. Przyjemne emocje informują nas, że jesteśmy bliżej ich zaspokojenia, natomiast te negatywne są dla nas sygnałem alarmowym, który działa jak system antywłamaniowy. Ostrzega nas przed nadchodzącym zagrożeniem, uruchamiając wtedy reakcję stresową. Dlatego, gdy go zlekceważymy, wydłuża nasz stres. Kluczem staje się więc umiejętność rozpoznania emocji, by móc odpowiedzieć na potrzeby, jakie wysyła nam nasz organizm. 

Przeżywanie emocji pomaga między innymi zlikwidować stres w codziennym życiu. Więc jak je zrozumieć? Nauczmy się z nich korzystać. 

Pomocny okaże się model ABCD, który ma miejsce przy doświadczaniu każdej sytuacji. Składa się z myśli i przekonań, emocji, doznań z ciała oraz zachowania. Wszystkie elementy są ze sobą silnie spójne, a nawet mała zmiana może wywołać efekt w całym układzie. Aby dokładnie zobrazować cały model, weź kartkę i przypomnij sobie ostatnią sytuację, która była dla ciebie nacechowana emocjonalnie.

• A – to zdarzenie, które się wydarzyło. Opisz je obiektywnie, z lotu ptaka. Mogła to być nieprzyjemna sytuacja w pracy czy kłótnia z partnerem.
• B – to myśli i przekonania. To wszystkie odczucia i myśli, jakie przyszły ci do głowy związane z tą sytuacją. Wszystko zależy od ciebie, w jaki sposób zinterpretujesz wspomniane wcześniej doświadczenie. 
• C – kolejne są emocje. One powstają wskutek negatywnych przekonań. Gdy po nieudanym projekcie w pracy, nachodzą nas myśli, że jesteśmy do niczego, wówczas doświadczamy samych przykrych emocji, jak gniew czy smutek.
• D – ostatni element układanki to twoje zachowanie. Jest to odpowiedź na powyższe składniki w postaci działania. W konsekwencji nieprzyjemnych emocji możemy mieć problemy z koncentracją, stajemy się rozdrażnieni, a dodatkowo pojawiają się problemy zdrowotne. 

Teraz zobacz, jak wszystko na siebie oddziałuje i wpływa w efekcie na twoje końcowe złe samopoczucie. 

Nasz mózg ocenia i analizuje fakty za pomocą naszych przekonań. Stąd właśnie biorą się nasze emocje. Szczególnie istotne jest interpretowanie wydarzeń i odrzucanie negatywnych myśli, bo to one nas dodatkowo nakręcają. Rozpoznanie emocji to zdolność, która składa się na inteligencję emocjonalną. Dzięki temu, jesteśmy w stanie zrozumieć nasze działania i podejmować decyzje. Pamiętajmy jednak, że nie należy ich tłumić, ponieważ odbija się to na naszym zdrowiu. Pojawiają się dolegliwości bólowe, tracimy energię, jesteśmy spięci i przeciążeni. Ale co w takim razie z emocjami w pracy?

Emocje w pracy. Czy powinniśmy nad nim panować?

Wielokrotnie słyszeliśmy, że emocje powinniśmy zostawić przed drzwiami biura, a do wszelkich spraw biznesowych podchodzić na chłodno. Przyjęło się nawet, że w rozmowach z kontrahentami należy zachować tzw. pokerface, by nie pokazać naszego zbytniego zainteresowania. No cóż, biznes stawia na twardą logikę, a ukazywanie emocji traktowane jest jako objaw słabości i brak profesjonalizmu. Ale pamiętajmy, że to nie tędy droga. Tłumienie emocji jest destrukcyjne dla naszego zdrowia. Ale z drugiej strony nie dajmy się zwariować. Zawsze trzeba znaleźć złoty środek. Sztuką jest tutaj rozsądne ich używanie. W pracy to one budują zaangażowanie, chęć i motywację do działania. Świadomość naszych emocji, równoważenie oraz wzajemna współpraca są w stanie wypracować inteligencję emocjonalną i mieć kontrolę nad samym sobą.

Poczucie kontroli – przejmij ster nad biegiem swojego życia

Zobacz też

Rozwój i kariera „Zmiana jest ryzykiem, ale jej brak również” – psycholożka, dr Malwina Puchalska-Kamińska, o tym, jak podejść do procesu zmian w życiu

Pracujesz x lat na jednym stanowisku w firmie, gdzie nie ma perspektyw awansu i rozwoju, marzysz o zmianie pracy, ale mimo wszystko wolisz mieć pewność zatrudnienia, więc marnujesz swoje kompetencje. Narzekasz na swoją sylwetkę, obwiniając ją za złe geny czy brak czasu, a mimo to, nie próbujesz niczego zmienić w swoim wyglądzie. I tak przez całe życie tkwisz w swoim niezadowoleniu i braku satysfakcji z życia, jakie masz. 

To właśnie brak poczucia kontroli nad samym sobą. 

Kontrola to jeden z czterech filarów odporności psychicznej, zaraz obok wyzwania, pewności siebie i zaangażowania. Całość tworzy naszą emocjonalną elastyczność, która pozwala nam dostosować się do zewnętrznych okoliczności. Kontrolę możemy opisać z jednej strony jako poczucie wpływu na nasze życie, a z drugiej strony jako umiejętność zarządzania naszymi emocjami, czyli to o czym pisaliśmy wyżej. Poczucie wpływu i znaczenia naszych działań na bieg życia to głównie umiejętność podejmowania racjonalnych decyzji zgodnie z naszym wewnętrznym przekonaniem. Jeśli czegoś nie chcemy, potrafimy odmówić. Ale też nie zamykamy się na jedno rozwiązanie, tylko potrafimy szukać alternatyw, bo przecież nigdy nie ma sytuacji bez wyjścia. Przede wszystkim warto brać odpowiedzialność za nasze decyzje. Oczywiście nie należy obwiniać się za wszystko, co nas w życiu spotkało, ale gdy za każdym razem będziemy szukać wymówek, z łatwością nabierzemy nawyków, które pozbawią nas kontroli nad czymkolwiek. 

Co mogę kontrolować?

Oczywiście nie na wszystko jesteśmy w stanie mieć wpływ. Przygotowujemy się do wyjazdu, mamy wszystko zaplanowane, ale lot został odwołany z powodu niesprzyjających warunków atmosferycznych. W takich sytuacjach warto być przygotowanym na najgorsze, ale nie należy przekreślać całego wyjazdu. Zachowaj spokój w czasie kryzysu i znajdź plan B. 

W takim razie, co mogę kontrolować? Są trzy kluczowe aspekty, na które mamy wpływ:

1. Twoje wybory. Miejsce, w którym się teraz znajdujemy, to często konsekwencja naszych wcześniejszych wyborów. Kluczem jest więc przyjęcie odpowiedzialności za podejmowane decyzje. Jeśli będziesz mieć ich świadomość oraz zaakceptujesz fakt, że to ty jesteś kowalem swojego losu, odzyskasz kontrolę.
2. Twoja postawa. Podobnie, jak przy interpretowaniu sytuacji, ważne są tutaj twoje myśli i przekonania. Wszystko zależy od Ciebie, więc jeśli chcesz zmian, po prostu ich dokonaj. Nie czekaj na lepszy moment, bo jeśli nie ma go w twojej głowie, nigdy nie nadejdzie. 
3. Twój wysiłek. Dzięki swojej ambicji i zaangażowaniu możesz osiągnąć sukces. Wszystko można zawdzięczać ciężkiej pracy, aby poczuć satysfakcję z rezultatów, które osiągnąłeś. 

Nasze życie jest kręte i pełne niespodzianek jak droga. Prowadząc pojazd, to my sami decydujemy, w którą stronę skręcimy. Nie zerkajmy za bardzo w przeszłość, bo nie patrząc na trasę łatwo można spowodować wypadek. Korzystajmy z pomocnej nawigacji, która często wskazuje nam szybszą opcję, ale zbyt częste z niej korzystanie, może nas zgubić. Pamiętaj, to ty jesteś kierowcą swojego życia.

Jak odzyskać kontrolę nad swoim życiem?

1. Stwórz listę rzeczy, które zawsze chciałeś zrealizować. Być może kiedyś nie miałeś na to siły, czasu lub pieniędzy. Dopisz do każdej z nich rozwiązanie – uświadom sobie, że metodą małych kroków masz szansę coś zmienić. Nie bój się podejmować decyzji, które sprawią, że będziesz szczęśliwszy. 
2. Zrób szczery rachunek sumienia. Może to twoje złe nawyki lub sposób życia sprawiają, że nie czujesz, że żyjesz? Otwórz się przed sobą, przeanalizuj swoje znajomości, może to ktoś inny ma większą kontrolę nad tobą niż ty sam? 
3. Zainwestuj w siebie. Spraw sobie przyjemność, zadbaj o własny komfort psychiczny, zapisz się na kurs z gotowania lub naucz się języka obcego, o którym już tak długo marzysz. To inwestycja, który zwróci ci się wielokrotnie. 
4. Wyjdź ze swojej strefy komfortu. Pokonaj swoje ograniczenia i wzmocnij poczucie własnej wartości. Pewność siebie to jedna z cech, która pomoże ci wdrożyć zmiany.

Świadomość swoich emocji i działań pomoże ci poczuć, że twoje życie należy do ciebie. Nie rezygnuj z przeżywania go na swoich zasadach. Życie w zgodzie ze swoimi przekonaniami pozwoli ci odzyskać pełnię szczęścia i satysfakcji z dnia codziennego. Do dzieła!

Złap Balans to cykl artykułów opracowany przez zespół UpBalance, który zajmuje się wzmacnianiem odporności psychicznej, a jego celem jest troska o dobrostan pracowników. Tworzą go ludzie, którzy z pasją dzielą się wiedzą i doświadczeniem, aby pomóc innym w zakresie budowania zdrowia psychicznego i zawodowego zaangażowania.

Sprawdź:

Wiktoria Stettner

Junior Research Specialist

Współtwórczyni zespołu UpBalance, dbającego o well-being oraz dobrostan pracowników, a także ekspertka z dziedziny wypalenia zawodowego. Zajmuje się tworzeniem contentu i treści promujących markę. Jej największą pasją jest wspieranie zdrowia psychicznego w pracy, podróże oraz wędrówki górskie. Absolwentka Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego oraz studentka Zarządzania na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu.