Urlop tacierzyński 2024: Wymiar, zasady i różnice z ojcowskim [Poradnik]

Urlop tacierzyński to temat, który budzi wiele pytań wśród przyszłych i obecnych ojców. W dzisiejszych czasach, gdy rola ojca w wychowaniu dziecka jest coraz bardziej doceniana, znajomość przysługujących praw staje się kluczowa.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Czym dokładnie jest urlop tacierzyński i jak różni się od urlopu ojcowskiego
• Komu przysługuje urlop tacierzyński i jakie warunki trzeba spełnić, aby z niego skorzystać
• Ile trwa urlop tacierzyński i jak jego wymiar zmienia się w przypadku narodzin wieloraczków
• Jak krok po kroku złożyć wniosek o urlop tacierzyński
• Jakie wynagrodzenie przysługuje podczas urlopu tacierzyńskiego i kto je wypłaca

Czym jest urlop tacierzyński?

Urlop tacierzyński, choć nazwa może sugerować inaczej, nie jest odrębnym rodzajem urlopu przewidzianym w Kodeksie pracy. To potoczne określenie części urlopu macierzyńskiego, z której zrezygnowała matka dziecka na rzecz ojca. Warto podkreślić, że formalnie jest to wciąż urlop macierzyński, ale wykorzystywany przez ojca.

Historia tego uprawnienia sięga zmian w prawie pracy, które miały na celu zwiększenie zaangażowania ojców w opiekę nad małymi dziećmi oraz umożliwienie matkom szybszego powrotu do aktywności zawodowej. Wprowadzenie możliwości dzielenia urlopu macierzyńskiego między oboje rodziców było odpowiedzią na zmieniające się potrzeby współczesnych rodzin i dążenie do równego podziału obowiązków rodzicielskich.

Urlop tacierzyński a urlop ojcowski – kluczowe różnice

Często urlop tacierzyński jest mylony z urlopem ojcowskim. Choć oba dotyczą opieki nad dzieckiem przez ojca, różnią się znacząco pod wieloma względami:

Cecha	Urlop tacierzyński	Urlop ojcowski
Wymiar urlopu	Maksymalnie 6 tygodni (w przypadku urodzenia jednego dziecka)	14 dni
Zasady korzystania	Można go wykorzystać tylko wtedy, gdy matka zrezygnuje z części urlopu macierzyńskiego	Przysługuje niezależnie od decyzji matki
Czas, w którym można wykorzystać urlop	Bezpośrednio po rezygnacji matki z części urlopu macierzyńskiego	Do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia
Możliwość dzielenia urlopu	Musi być wykorzystany w całości	Można podzielić na dwie części, każda nie krótsza niż 7 dni

Komu przysługuje urlop tacierzyński?

Urlop tacierzyński przysługuje ojcom, którzy spełniają następujące warunki:

• Są ubezpieczeni (opłacają składki na ubezpieczenie chorobowe)
• Są pracownikami, zleceniobiorcami lub prowadzą własną działalność gospodarczą
• Matka dziecka zrezygnowała z części urlopu macierzyńskiego na ich rzecz

Warto pamiętać, że urlop tacierzyński nie przysługuje, jeśli:

• Matka dziecka jest bezrobotna lub nie ma prawa do urlopu macierzyńskiego
• Ojciec nie jest ubezpieczony
• Matka nie zrzekła się części urlopu macierzyńskiego

Wymiar urlopu tacierzyńskiego

Standardowy wymiar urlopu tacierzyńskiego to maksymalnie 6 tygodni, ale może się on zwiększyć w przypadku narodzin wieloraczków:

• 6 tygodni – przy urodzeniu jednego dziecka
• 17 tygodni – przy urodzeniu dwojga dzieci
• 19 tygodni – przy urodzeniu trojga dzieci
• 21 tygodni – przy urodzeniu czworga dzieci
• 23 tygodnie – przy urodzeniu pięciorga i więcej dzieci

Należy pamiętać, że długość urlopu tacierzyńskiego zależy bezpośrednio od decyzji matki. Kobieta musi wykorzystać co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, zanim będzie mogła przekazać pozostałą część ojcu.

Jak ubiegać się o urlop tacierzyński?

Proces ubiegania się o urlop tacierzyński wymaga współpracy obojga rodziców. Oto krok po kroku, jak to zrobić:

1. Matka musi złożyć u swojego pracodawcy pisemne oświadczenie o rezygnacji z części urlopu macierzyńskiego, wskazując datę powrotu do pracy (minimum 7 dni przed planowanym powrotem).
2. Ojciec składa u swojego pracodawcy wniosek o urlop tacierzyński, dołączając:
   • Odpis skrócony aktu urodzenia dziecka
   • Oświadczenie matki o rezygnacji z części urlopu macierzyńskiego
   • Zaświadczenie od pracodawcy matki o dacie jej powrotu do pracy
3. Wniosek należy złożyć najpóźniej 14 dni przed planowanym rozpoczęciem urlopu tacierzyńskiego.
4. Pracodawca nie może odmówić udzielenia urlopu tacierzyńskiego, jeśli wniosek spełnia wszystkie wymogi formalne.

Wynagrodzenie podczas urlopu tacierzyńskiego

Podczas urlopu tacierzyńskiego ojcu przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy wymiaru. Podstawę tę stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku.

Zasiłek jest wypłacany przez ZUS, a nie przez pracodawcę. W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą, podstawę wymiaru zasiłku stanowi kwota zadeklarowana jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe.

Najnowsze zmiany w prawie dotyczące urlopów dla ojców

W 2023 roku wprowadzono istotne zmiany w Kodeksie pracy, które wpłynęły na urlopy dla rodziców:

1. Wydłużono urlop rodzicielski o 9 tygodni, z czego 9 tygodni jest zarezerwowane wyłącznie dla ojca i nie może być przeniesione na matkę.
2. Skrócono okres, w którym można wykorzystać urlop ojcowski, z 24 do 12 miesięcy od narodzin dziecka.
3. Wprowadzono możliwość jednoczesnego korzystania z urlopu rodzicielskiego przez oboje rodziców (maksymalnie przez 2 miesiące).

Te zmiany mają na celu zwiększenie zaangażowania ojców w opiekę nad dziećmi i promowanie równego podziału obowiązków rodzicielskich.

Korzyści z urlopu tacierzyńskiego

Korzystanie z urlopu tacierzyńskiego niesie ze sobą wiele korzyści:

1. Dla dziecka:
   • Silniejsza więź z ojcem
   • Wszechstronny rozwój dzięki kontaktowi z obojgiem rodziców
2. Dla ojca:
   • Możliwość aktywnego uczestnictwa w opiece nad dzieckiem od pierwszych dni
   • Rozwój kompetencji rodzicielskich
3. Dla rodziny:
   • Równomierny podział obowiązków
   • Wsparcie dla matki w powrocie do aktywności zawodowej

Często zadawane pytania (FAQ)

1. Czy można pracować podczas urlopu tacierzyńskiego? Nie, urlop tacierzyński, podobnie jak macierzyński, wyklucza możliwość wykonywania pracy zarobkowej.
2. Co się dzieje z urlopem w przypadku śmierci matki? W takiej sytuacji ojcu przysługuje prawo do niewykorzystanej części urlopu macierzyńskiego.
3. Czy urlop tacierzyński przysługuje ojcom adopcyjnym? Tak, urlop tacierzyński przysługuje również w przypadku adopcji dziecka.

Podsumowanie

Urlop tacierzyński to cenne prawo, które pozwala ojcom na aktywne uczestnictwo w opiece nad dzieckiem od pierwszych dni jego życia. Różni się on od urlopu ojcowskiego zarówno długością, jak i zasadami korzystania. Kluczowe jest, aby ojcowie byli świadomi swoich praw i możliwości, jakie daje im obecne prawo pracy.

Zachęcamy wszystkich ojców do korzystania z urlopu tacierzyńskiego. To nie tylko szansa na zbudowanie silnej więzi z dzieckiem, ale także sposób na równy podział obowiązków rodzicielskich i wsparcie partnerki w powrocie do aktywności zawodowej.

Pamiętaj, że rynek pracy coraz bardziej docenia równowagę między życiem zawodowym a rodzinnym. Jeśli szukasz pracy przyjaznej rodzicom, sprawdź oferty pracy w Warszawie na RocketJobs.pl – portalu z ofertami pracy, który promuje firmy dbające o work-life balance.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141 z późn. zm.)
2. Ustawa z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 641)
3. Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej – Urlop ojcowski
4. Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Zasiłek macierzyński