Jak odróżnić mobbing od krytyki? I jak reagować na uwagi w pracy, aby wyciągnąć jak najwięcej dla siebie?

fot. Unsplash.com / Icons8 Team

Prawie zawsze krytyka w pracy jest dla nas bolesna, ale czy zła? Słowa, które pracodawca wypowiada w stronę pracownika, często odbierane są w negatywnie, choć można z nich też wiele wyciągnąć. Dotyczy to zarówno poprawy relacji z innymi członkami zespołu, jak i jakości wykonywanych zadań. Niezwykle istotna okazuje się jednak umiejętność oddzielenia motywacyjnych porad od złośliwości, które często wynikają z mobbingu.

Starając się zrozumieć, czym jest mobbing, w pierwszej kolejności trzeba odróżnić go od konstruktywnej krytyki. Zwykle nie jest to trudne, jednak jeśli odczuwasz skrajne emocje takie jak smutek i złość, tracisz obiektywizm. W żadnym wypadku nie należy postępować pochopnie, a co za tym idzie – oskarżać przełożonego, nie będąc pewnym co do jego prawdziwy zamiarów.

Jakie formy może przyjmować krytyka w pracy?

Krytyka to nieodłączny element życia istoty społecznej. Niestety, nie zawsze jest ona konstruktywna. Jako użytkownik internetu często spotykasz się z hejtem, obrażaniem lub poniżaniem w celach „humorystycznych”. W pracy natomiast każdego pracownika – niezależnie od stażu i doświadczenia – może spotkać mobbing.

Anatol Rapoport – psycholog i pisarz – uznaje, że nękanie w pracy to inaczej psychoterror, który może przejawiać się poprzez częste, nieodpowiednie zachowanie, np. przymuszanie do wykonywania upokarzających zadań, z pozoru błahe docinki, a nawet publiczne zniewagi lub – w skrajnych przypadkach – przemoc. Czy pracodawca ma prawo się tego dopuszczać? Absolutnie nie!

Pozytywna, konstruktywna krytyka, która, mimo że często może wydawać się atakiem ze strony przełożonego, zwykle przynosi wiele korzyści. Wskazuje bowiem obszary, w których możesz udoskonalić swoje kompetencje. To pomoże ci rozwinąć skrzydła w branży, w której działasz. Ponadto da ci zupełnie inne, nowe spojrzenie na siebie, a oprócz tego być może nauczy cierpliwości i aktywnego słuchania drugiej osoby. Doskonalenie się w komunikacji nie jest łatwe, jednak na koniec tej drogi będziesz bogatszy o nowe doświadczenia.

Krytyka a mobbing. Czy da się odróżnić mobbing od konstruktywnej krytyki?

Może się zdarzyć, że jako osoba zatrudniona poczujesz się niekomfortowo z powodu uwagi, którą wystosował wobec Ciebie szef. Możesz doświadczać skrajnych emocji – od smutku po złość na siebie lub przełożonego. W takich chwilach często człowiek nie jest w stanie spojrzeć na całą sytuację obiektywnie ani przeanalizować swojego zachowania. Może ci się wydawać, że to, co cię spotyka, to nic innego jak mobbing, który trzeba zgłosić do Państwowej Inspekcji Pracy. Mimo to zaczekaj! Daj sobie kilka dni na ochłonięcie, aby zastanowić się, czy słowa szefa nie są, aby jedynie konstruktywną krytyką, która ma pomóc ci poprawić wyniki i jakość pracy.

Mobbing w pracy to bardzo poważny zarzut, który – jeśli okaże się nietrafiony – zaszkodzi nie tylko firmie, lecz także tobie. Wyobraź sobie sytuację: przez remont u sąsiada chodzisz poddenerwowany, mniej skoncentrowany oraz zmęczony. Któregoś dnia pracodawca przychodzi do ciebie, po czym mówi, że już drugi raz w tym tygodniu wysłałeś zamówienie nie tam, gdzie trzeba. Zwraca uwagę na twoje rozdrażnienie, jednak – co nie umyka twojej uwadze – nie jest przy tym delikatny. Wpadasz w złość, a gdy wracasz do domu, zamiast przemyśleć całą sprawę, wystawiasz negatywny komentarz o firmie na portalu z opiniami.

Jak myślisz – czy w postąpiłeś prawidłowo? Działanie pod wpływem emocji często niesie ze sobą poważne konsekwencje, szczególnie jeśli twój osąd jest zaburzony. Najlepszym rozwiązaniem jest zaakceptowanie własnych uczuć i, na przykład, rozmowa z przyjacielem, którego ta sprawa nie dotyczy.

Krytyka w pracy a mobbing. Jak może wyglądać mobbing w pracy?

Jeśli nieprzyjemne sytuacje powtarzają się regularnie, zapewne szybko zrozumiesz, że pracodawca przekroczył cienką granicę dzielącą mobbing od wartościowej krytyki. Zwróć uwagę na to, czy:

• prześladowanie, nękanie, bezpodstawne krytykowanie, trwa dłuższy czas i jest uporczywe,
• wskutek działań pracodawcy masz wrażenie, że twoja samoocena się obniżyła oraz ucierpiało poczucie przydatności zawodowej,
• przełożony próbuje wykluczyć cię z zespołu pracowników.

Jeśli przynajmniej jeden punkt opisuje twoją własną sytuację, oznacza to, że być może twój przełożony stosuje krzywdzące praktyki. W takim wypadku powinieneś zainterweniować od razu, np. odbywając rozmowę z pracodawcą, powołując się na kodeks pracy.

Mobbing – pochyły (ze strony szefa), jak i horyzontalny (ze strony współpracownika) – może jednak przybrać też formę bierną. Przykładowo: tym razem wyobraź sobie, że jak co wtorek odbywacie wraz z innymi członkami zespołu i przełożonym spotkanie w celu przydzielenia zadań. Od jakiegoś czasu zauważasz, że Twój szef lub lider nie zwraca na ciebie uwagi oraz ignoruje pytania, które zadajesz. Ostatecznie przyznaje ci też najgorsze zadania, w związku z czym czujesz się nieusatysfakcjonowany jako pracownik. W ten sposób również może przejawiać się mobbing w pracy.

Jak reagować na krytykę ze strony przełożonego?

Jeśli dojdziesz do wniosku, że to nie mobbing, a konstruktywna krytyka, to świetnie! Teraz jednak musisz dowiedzieć się, co robić, żeby nie wybuchnąć pod wpływem emocji ani też nie zrazić do siebie współpracowników i przełożonych. To, jak się zachowasz, ma wpływ na twój odbiór przez innych, dlatego pamiętaj o ważeniu słów oraz obiektywizmie.

Zachowaj spokój i wysłuchaj

Przede wszystkim, niezależnie od sytuacji, zachowaj spokój i nie daj wyprowadzić się z równowagi. Pokaż, że umiesz podejmować racjonalne decyzje, nawet gdy czujesz presję oraz stres. Zamiast zapytać: „Ale jak to?! Przecież wszystko zrobiłem, jak należy!”, odpowiedz: „Rozumiem twój punkt widzenia. Czy możesz wyjaśnić mi, które polecenie wykonałem niepoprawnie?”, „Czy dobrze zrozumiałem, że powinienem poprawić…?”.

W dystansowaniu się od trudnych spraw i zmartwień może pomóc technika mindfulness, polegająca na kierowaniu uwagi na własne odczucia w danej chwili. Gdy usłyszysz negatywny komentarz, zatrzymaj się na chwilę oraz weź głęboki oddech. Następnie zaakceptuj swoje emocje, jednak nie daj przejąć im nad tobą kontroli.

Masz prawo znać szczegóły

Pamiętaj, że gdy krytyka w pracy jest niejasna, możesz prosić o doprecyzowanie – szczególnie kiedy pracodawca stosuje nadmierną generalizację, mówiąc, że ty „zawsze” robisz błędy lub „nigdy” nie robisz czegoś dobrze. Weź głęboki oddech, okiełznaj silne emocje i dopytaj. Gdy okaże się, że szef nie jest w stanie przytoczyć żadnej sytuacji, poproś o zwrócenie uwagi w chwili, gdy nie wypełnisz należycie swoich obowiązków.

Co robić, gdy przełożony stosuje nieodpowiednie uwagi?

Jeśli pracodawca bezpodstawnie sugeruje, że grozi ci utrata pracy, znęca się psychicznie bądź też poniża przy innych współpracownikach, nie pozwalaj mu na to! Jako pracownik masz swoje prawa i możesz zgłosić firmę do PIP-u. W przypadku, gdy obawiasz się, że nikt Ci nie uwierzy, postaraj się zebrać większą grupę osób zastraszanych lub mogących potwierdzić twoją sytuację. Pamiętaj, że prześladowanie w pracy nie jest w porządku!

Oferty pracy z

Zespół redakcyjny

RocketSpace.pl

RocketSpace.pl to magazyn portalu pracy przyszłości – RocketJobs.pl. Misją RocketSpace.pl jest zwiększanie świadomości społecznej w kwestiach związanych z rynkiem pracy. Jesteśmy tam, gdzie każdy pracownik white collar. Śledzimy na bieżąco najnowsze trendy na rynku pracy.