Jakie badania są wymagane do pracy w gastronomii? Kompletny przewodnik 2025

Podjęcie pracy w branży gastronomicznej wiąże się z koniecznością spełnienia określonych wymogów zdrowotnych, a także szkoleniowych. Nie bez powodu przepisy w tym zakresie są dość rygorystyczne – pracownik gastronomii ma bezpośredni kontakt z żywnością, a więc wpływ na zdrowie wielu osób. Właśnie dlatego, zanim rozpoczniesz pracę jako kucharz, barista, kelner czy pomoc kuchenna, musisz przejść odpowiednie badania i szkolenia.

Pracodawcy w ogłoszeniach o pracę często umieszczają wymóg posiadania „aktualnych badań sanitarnych”, jednak rzeczywistość jest bardziej złożona. W tym artykule kompleksowo przedstawimy wszystkie badania i szkolenia, które są wymagane przy pracy w gastronomii, a także wskażemy, kto ponosi za nie odpowiedzialność i jakie są konsekwencje ich braku.

Z tego artykułu dowiesz się:

• jakie badania sanitarno-epidemiologiczne są wymagane przy podejmowaniu pracy w gastronomii,
• jakie są rodzaje badań profilaktycznych wymaganych przez Kodeks Pracy,
• jak często należy powtarzać badania, a także kto ponosi ich koszty,
• jakie szkolenia BHP muszą przejść pracownicy gastronomii,
• jakie konsekwencje grożą za dopuszczenie pracownika bez ważnych badań,
• jak przygotować się do kontroli, a także jakie dokumenty trzeba przechowywać.

Badania sanitarno-epidemiologiczne – podstawa pracy z żywnością

Badania sanitarno-epidemiologiczne są absolutną podstawą dla każdej osoby, która zamierza pracować w kontakcie z żywnością. Ich celem jest wykluczenie nosicielstwa chorobotwórczych bakterii i pasożytów, które mogłyby zagrażać zdrowiu konsumentów.

Na czym polegają badania sanitarno-epidemiologiczne?

Badania sanitarno-epidemiologiczne składają się z dwóch etapów.

1. Badanie laboratoryjne – polega na trzykrotnym badaniu kału w kierunku wykrycia potencjalnie chorobotwórczych bakterii, głównie pałeczek duru brzusznego, durów rzekomych A, B i C, a także innych pałeczek z rodzajów Salmonella i Shigella. Próbki powinny być pobierane w trzech kolejnych dniach.
2. Lekarskie badanie – przeprowadzane przez lekarza medycyny pracy lub lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, który na podstawie wyników badań laboratoryjnych oraz własnego badania wydaje orzeczenie o braku przeciwwskazań do pracy w kontakcie z żywnością.

Gdzie wykonać badania sanitarno-epidemiologiczne?

Badania laboratoryjne można wykonać w:

• stacjach sanitarno-epidemiologicznych (Sanepid),
• prywatnych laboratoriach diagnostycznych posiadających odpowiednie uprawnienia.

Czas oczekiwania na wyniki badań laboratoryjnych w 2025 roku wynosi standardowo od 3 do 10 dni, dzięki coraz powszechniejszemu wdrażaniu nowocześniejszych metod diagnostycznych. Wiele laboratoriów oferuje teraz usługi ekspresowe z wynikami dostępnymi już w ciągu 1-2 dni (za dodatkową opłatą). Warto jednak pamiętać, że w okresie przedwakacyjnym (kwiecień-czerwiec), gdy wielu pracodawców poszukuje pracowników sezonowych, czas oczekiwania może się wydłużyć.

Książeczka sanitarna czy orzeczenie lekarskie?

Przez wiele lat symbolem dopuszczenia do pracy w gastronomii była tzw. książeczka sanitarna (oficjalnie: „pracownicza książeczka zdrowia dla celów sanitarno-epidemiologicznych”). Warto wiedzieć, że:

• książeczka sanitarna stanowi własność pracownika, a nie pracodawcy;
• pracodawca nie ma prawa jej przechowywać ani okazywać podczas kontroli Sanepidu;
• zawiera ona dane wrażliwe pracownika (wyniki badań), które podlegają ochronie zgodnie z RODO.

To, co pracodawca powinien przechowywać, to orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy. To właśnie ten dokument jest wymagany podczas kontroli inspekcji sanitarnej.

Jak długo ważne są badania sanitarno-epidemiologiczne?

Przepisy nie określają jednoznacznie, jak często należy powtarzać badania sanitarno-epidemiologiczne. Decyzję w tej sprawie podejmuje lekarz, który wydaje orzeczenie.

• Może określić konkretny termin ważności (np. 1 rok, 2 lata).
• Może wydać orzeczenie bezterminowe.
• Może zalecić ponowne badanie w przypadku wystąpienia określonych okoliczności.

Co ważne, badania laboratoryjne na nosicielstwo zwykle wykonuje się tylko raz, przed podjęciem pierwszej pracy w gastronomii. Ponowne badanie wykonuje się jedynie w przypadku, gdy zleci je lekarz – na przykład po przebytej chorobie zakaźnej układu pokarmowego.

Kto ponosi koszty badań sanitarno-epidemiologicznych?

Zgodnie z przepisami, koszty badań sanitarno-epidemiologicznych powinien pokrywać pracodawca lub zleceniodawca. W praktyce jednak wielu pracodawców wymaga od kandydatów do pracy posiadania już ważnych badań. W takiej sytuacji pierwsze badania kandydat musi wykonać na własny koszt.

Koszt badań laboratoryjnych (kał na nosicielstwo) w 2025 roku wynosi od 130 do 280 zł, a badania lekarskiego sanitarno-epidemiologicznego od 90 do 200 zł, z wyższymi cenami w dużych miastach, szczególnie w Warszawie i Krakowie.

Warto dodać, że w przypadku uczniów i studentów kształcących się w kierunkach związanych z gastronomią, koszty badań pokrywane są ze środków publicznych.

Badania profilaktyczne wynikające z Kodeksu Pracy

Niezależnie od badań sanitarno-epidemiologicznych, każdy pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę musi przejść badania profilaktyczne wynikające z Kodeksu Pracy. Często pracodawcy mylą te dwa rodzaje badań lub błędnie zakładają, że badania sanitarne zastępują badania z Kodeksu Pracy – to poważny błąd, który może skutkować karą finansową podczas kontroli Państwowej Inspekcji Pracy.

Rodzaje badań profilaktycznych

Kodeks Pracy wyróżnia trzy rodzaje badań profilaktycznych.

1. Badania wstępne – przeprowadzane przed podjęciem zatrudnienia. Co istotne, nawet jeśli kandydat posiada aktualne badania z poprzedniego miejsca pracy na takim samym stanowisku, i tak musi przejść badania wstępne u nowego pracodawcy (wyjątkiem jest sytuacja, gdy przerwa między umowami nie przekracza 30 dni).
2. Okresowe badania – przeprowadzane w trakcie zatrudnienia, w terminach wyznaczonych przez lekarza. Częstotliwość zależy od rodzaju wykonywanej pracy, a także stanu zdrowia pracownika.
3. Badania kontrolne – przeprowadzane po chorobie trwającej dłużej niż 30 dni, przed powrotem pracownika do pracy.

Umowa z lekarzem medycyny pracy

Każdy pracodawca, niezależnie od liczby zatrudnionych pracowników, ma obowiązek zawrzeć pisemną umowę z zakładem służby medycyny pracy. Umowa taka powinna określać m.in.:

• zakres opieki zdrowotnej (rodzaje badań),
• sposób udzielania świadczeń zdrowotnych,
• wysokość należności i sposób rozliczeń finansowych.

Procedura kierowania na badania profilaktyczne

Pracodawca wystawia pracownikowi skierowanie na badania, które powinno zawierać:

• rodzaj badania (wstępne, okresowe, kontrolne),
• dokładne określenie stanowiska pracy,
• informacje o czynnikach szkodliwych lub warunkach uciążliwych na stanowisku pracy.

Na podstawie badania lekarz wydaje orzeczenie o braku przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku (lub o przeciwwskazaniach). Orzeczenie wydawane jest w dwóch egzemplarzach – dla pracownika i dla pracodawcy.

Konsekwencje braku aktualnych badań profilaktycznych

Dopuszczenie pracownika do pracy bez aktualnych badań profilaktycznych jest poważnym naruszeniem przepisów BHP. Konsekwencje dla pracodawcy mogą być dotkliwe.

• Kara grzywny w wysokości od 1.500 do 40.000 zł (wysokość kar została podniesiona w 2025 roku).
• Odpowiedzialność w przypadku wypadku przy pracy.
• Konieczność natychmiastowego odsunięcia pracownika od pracy.

Warto podkreślić, że wykonywanie badań profilaktycznych jest obowiązkiem pracownika. Jeśli pracownik świadomie unika ich wykonania, pracodawca ma prawo:

• nie dopuścić go do pracy (za czas niewykonywania pracy nie przysługuje wynagrodzenie);
• w skrajnych przypadkach rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych.

Szkolenia BHP – niezbędny element bezpieczeństwa pracy

Każdy pracownik gastronomii, podobnie jak pracownicy innych branż, musi przejść odpowiednie szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. W branży gastronomicznej, gdzie występuje wiele zagrożeń (ostre narzędzia, gorące powierzchnie, ryzyko poślizgnięcia), szkolenia te mają szczególne znaczenie.

Szkolenie wstępne BHP

Szkolenie wstępne jest obowiązkowe dla każdego pracownika przed dopuszczeniem do wykonywania pracy. Składa się z dwóch etapów.

1. Instruktaż ogólny – obejmuje zapoznanie pracownika z ogólnymi przepisami BHP, zasadami obowiązującymi w danym miejscu pracy oraz zasadami udzielania pierwszej pomocy. Może go przeprowadzić pracownik służby BHP, inny wyznaczony pracownik lub sam pracodawca, pod warunkiem że osoba ta przeszła odpowiednie szkolenie.
2. Instruktaż stanowiskowy – polega na przeszkoleniu pracownika w zakresie bezpiecznego wykonywania czynności na danym stanowisku pracy. Przeprowadza go bezpośredni przełożony lub pracodawca.

Dokumentem potwierdzającym odbycie szkolenia wstępnego jest „karta szkolenia BHP”, którą należy przechowywać w aktach osobowych pracownika.

Szkolenie okresowe BHP

Zgodnie z aktualnym Rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, szkolenie okresowe ma na celu aktualizację i ugruntowanie wiedzy z zakresu BHP. Częstotliwość szkoleń zależy od stanowiska.

• Dla pracowników na stanowiskach robotniczych (kucharz, barman, kelner) – nie rzadziej niż co 3 lata.
• Dla pracodawców i osób kierujących pracownikami (właściciel restauracji, szef kuchni) – nie rzadziej niż co 5 lat.

Pierwsze szkolenie okresowe powinno odbyć się:

• dla pracodawców i osób kierujących pracownikami – w ciągu 6 miesięcy od rozpoczęcia pracy;
• dla pozostałych pracowników – w ciągu 12 miesięcy.

Minimalny czas trwania szkolenia okresowego to:

• 16 godzin lekcyjnych dla pracodawców i osób kierujących pracownikami,
• 8 godzin lekcyjnych dla pracowników na stanowiskach robotniczych.

W 2025 roku zdecydowana większość szkoleń BHP odbywa się w formie online, z możliwością weryfikacji tożsamości uczestnika. Kursy e-learningowe stały się standardem, oferując elastyczność czasową oraz niższe koszty niż szkolenia stacjonarne.

Szkolenie okresowe kończy się egzaminem sprawdzającym wiedzę uczestnika. Po jego zaliczeniu organizator szkolenia wydaje zaświadczenie, którego kopię należy przechowywać w aktach osobowych.

Szkolenia z zakresu higieny żywności

Oprócz badań i szkoleń BHP, pracownicy gastronomii muszą wykazać się odpowiednią wiedzą z zakresu higieny żywności. Wynika to z wymogów dotyczących bezpieczeństwa żywności i stosowania zasad systemu HACCP (Analiza Zagrożeń i Krytyczne Punkty Kontroli).

Zakres wymaganej wiedzy

Każda osoba pracująca przy produkcji lub obrocie żywnością powinna znać:

• podstawowe zasady higieny osobistej,
• zasady przechowywania żywności,
• metody zapobiegania zanieczyszczeniu żywności,
• procedury mycia i dezynfekcji,
• postępowanie z odpadami żywnościowymi,
• zasady identyfikacji i kontroli zagrożeń (HACCP).

W zakresie systemu HACCP i higieny żywności w 2025 roku wprowadzono większy nacisk na zagadnienia związane z alergenami pokarmowymi, a także dokumentacją elektroniczną procesów HACCP.

Organizacja szkoleń z higieny żywności

Przepisy nie określają dokładnie, jaki podmiot może przeprowadzać szkolenia z higieny żywności ani jaki powinien być ich zakres tematyczny. Pracodawca może więc:

• zlecić szkolenie firmie zewnętrznej specjalizującej się w szkoleniach dla branży gastronomicznej;
• przeprowadzić szkolenie we własnym zakresie, jeśli posiada odpowiednią wiedzę;
• wykorzystać materiały szkoleniowe dostępne online.

Warto zaznaczyć, że w 2025 roku coraz więcej szkoleń z zakresu higieny żywności oferowanych jest w formie interaktywnych kursów online, często z wykorzystaniem technologii rozszerzonej rzeczywistości (AR) do prezentacji praktycznych aspektów pracy z żywnością.

Ważne jest, aby szkolenie było udokumentowane odpowiednim zaświadczeniem, które należy przechowywać w aktach osobowych pracownika.

Aktualne koszty badań i szkoleń (2025)

W 2025 roku koszty badań i szkoleń dla pracowników gastronomii przedstawiają się następująco:

Rodzaj badania/szkolenia	Orientacyjny koszt (2025)	Kto ponosi koszt
Badania laboratoryjne (kał na nosicielstwo)	130-280 zł	Pracodawca (teoretycznie), często kandydat do pracy
Badanie lekarskie sanitarno-epidemiologiczne	90-200 zł	Pracodawca
Badania profilaktyczne (wstępne, okresowe)	150-300 zł	Pracodawca
Szkolenie wstępne BHP	70-200 zł lub bezpłatnie (jeśli przeprowadza pracodawca)	Pracodawca
Szkolenie okresowe BHP (pracownicy)	130-280 zł	Pracodawca
Szkolenie okresowe BHP (pracodawcy)	280-500 zł	Pracodawca
Szkolenie z higieny żywności i HACCP	200-400 zł	Pracodawca
Kompleksowy pakiet badań do gastronomii	350-550 zł	Pracodawca/kandydat
Ekspresowe badania sanitarne (wyniki w 1-2 dni)	300-500 zł	Pracodawca/kandydat
Certyfikat cyfrowy badań sanitarnych	50-100 zł (dopłata)	Pracodawca/kandydat
Szkolenie z alergenów pokarmowych	120-250 zł	Pracodawca

Uwaga: Ceny w 2025 roku uwzględniają wzrost kosztów usług medycznych i szkoleniowych. W dużych miastach, szczególnie w Warszawie i Krakowie, ceny mogą być wyższe o 15-25 proc. W okresie przedwakacyjnym (kwiecień-czerwiec) koszt badań i szkoleń może wzrosnąć nawet o 20-30 proc. ze względu na zwiększony popyt związany z zatrudnianiem pracowników sezonowych.

Praktyczne wskazówki dla pracowników i pracodawców

Dla osób szukających pracy w gastronomii

Jeśli planujesz rozpocząć pracę w gastronomii w 2025 roku, warto z wyprzedzeniem:

1. Wykonać badania sanitarno-epidemiologiczne we własnym zakresie – skrócisz czas oczekiwania na rozpoczęcie pracy i zyskasz przewagę nad innymi kandydatami.
2. Skorzystać z cyfrowych platform medycznych, które w 2025 roku często oferują kompleksowe pakiety badań dla pracowników gastronomii wraz z rezerwacją terminu online.
3. Rozważyć wykonanie badań ekspresowych, które są droższe, ale pozwalają uzyskać wyniki w ciągu 1-2 dni.
4. Zachować elektroniczną kopię orzeczenia lekarskiego w aplikacji mobilnej – wiele placówek medycznych w 2025 roku wydaje już orzeczenia w formie cyfrowej, podpisane elektronicznie.
5. Zapoznać się z podstawowymi zasadami higieny w gastronomii oraz przejść darmowe szkolenie wstępne online – pomoże to zarówno podczas rozmowy kwalifikacyjnej, jak i w pierwszych dniach pracy.

Przeglądając oferty pracy w gastronomii na RocketJobs.pl, możesz natrafić na wymaganie posiadania aktualnych badań sanitarnych. Dzięki wcześniejszemu przygotowaniu szybciej rozpoczniesz pracę.

Dla pracodawców z branży gastronomicznej

Jako pracodawca w branży gastronomicznej w 2025 roku powinieneś:

1. Korzystać z cyfrowych platform zarządzania dokumentacją medyczną pracowników, które automatycznie przypominają o terminach badań i szkoleń.
2. Zawrzeć umowę z lekarzem medycyny pracy oferującym usługi telemedyczne dla podstawowych konsultacji i wydawania skierowań.
3. Wdrożyć elektroniczny system monitorowania terminów ważności badań i szkoleń – wiele aplikacji HR oferuje już taką funkcjonalność.
4. Przechowywać orzeczenia lekarskie w bezpiecznym systemie elektronicznym, zgodnym z wymogami RODO, z możliwością szybkiego udostępnienia podczas kontroli.
5. Korzystać z kompleksowych pakietów szkoleń online dla pracowników, które są tańsze niż indywidualne szkolenia stacjonarne.
6. Zapewnić pracownikom dostęp do aplikacji mobilnych z aktualnymi procedurami HACCP i zasadami higieny, które mogą być aktualizowane centralnie.
7. Rozważyć skorzystanie z dostępnych w 2025 roku programów abonamentowych dla branży gastronomicznej, obejmujących całoroczną obsługę w zakresie badań i szkoleń dla wszystkich pracowników.

Prowadząc lokal gastronomiczny w większym mieście, jak Warszawa czy Kraków, możesz spodziewać się częstszych kontroli. Dlatego warto dokładnie przestrzegać wszystkich wymogów i korzystać z nowoczesnych narzędzi do zarządzania dokumentacją.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy badania sanitarne są ważne u każdego pracodawcy?

Orzeczenie lekarskie do celów sanitarno-epidemiologicznych jest ważne u każdego pracodawcy, pod warunkiem że dotyczy tego samego rodzaju pracy i nie upłynął termin jego ważności. Natomiast badania profilaktyczne z Kodeksu Pracy (wstępne, okresowe, kontrolne) są ważne tylko u pracodawcy, który skierował na nie pracownika – z wyjątkiem sytuacji, gdy przerwa między zatrudnieniami nie przekracza 30 dni.

Czy pracownik sezonowy też musi mieć badania?

Tak, każda osoba pracująca w gastronomii, niezależnie od formy i okresu zatrudnienia, musi posiadać orzeczenie lekarskie do celów sanitarno-epidemiologicznych. Dotyczy to również pracowników sezonowych, praktykantów i stażystów.

Czy lekarz rodzinny może przeprowadzić badania sanitarne?

Badanie lekarskie dla celów sanitarno-epidemiologicznych może przeprowadzić zarówno lekarz medycyny pracy, jak i lekarz podstawowej opieki zdrowotnej (lekarz rodzinny). Natomiast badania profilaktyczne z Kodeksu Pracy może przeprowadzić wyłącznie lekarz medycyny pracy.

Jak często trzeba powtarzać badania?

Częstotliwość badań sanitarno-epidemiologicznych określa lekarz, który wydaje orzeczenie. Może to być okres od kilku miesięcy do kilku lat, a nawet orzeczenie bezterminowe. Badania profilaktyczne z Kodeksu Pracy należy powtarzać zgodnie z terminem określonym przez lekarza medycyny pracy – najczęściej co 2-3 lata, w zależności od stanowiska, a także stanu zdrowia pracownika.

Czy cyfrowe kopie orzeczeń są legalne?

W 2025 roku większość placówek medycznych wydaje orzeczenia w formie elektronicznej, z kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Takie orzeczenia są w pełni legalne i równoważne z dokumentami papierowymi. Pracodawcy mogą przechowywać je w systemach elektronicznych, pod warunkiem zapewnienia odpowiednich zabezpieczeń zgodnych z RODO.

Czy można odbyć szkolenie HACCP całkowicie online?

Tak, w 2025 roku szkolenia z zakresu higieny żywności i HACCP mogą być przeprowadzane całkowicie online, z weryfikacją tożsamości uczestnika i interaktywnymi modułami praktycznymi. Takie szkolenia są w pełni uznawane przez inspekcję sanitarną, pod warunkiem że zostały przeprowadzone przez uprawnione podmioty i odpowiednio udokumentowane.

Współpraca z inspekcją sanitarną i PIP

Kontrole w lokalach gastronomicznych przeprowadzane są regularnie przez dwie główne instytucje: Państwową Inspekcję Sanitarną (Sanepid) oraz Państwową Inspekcję Pracy (PIP). W 2025 roku obie instytucje coraz częściej korzystają z cyfrowych narzędzi kontrolnych.

Kontrola Sanepidu – na co zwrócić uwagę

Podczas kontroli sanitarnej inspektor zwraca szczególną uwagę na:

1. elektroniczne lub papierowe orzeczenia lekarskie pracowników do celów sanitarno-epidemiologicznych;
2. dokumentację szkoleń z zakresu higieny żywności (coraz częściej akceptowana w formie elektronicznej);
3. cyfrowe systemy monitorowania HACCP, które w 2025 roku stają się standardem w większych lokalach;
4. stan higieniczny pomieszczeń i sprzętu, często weryfikowany również przy użyciu nowoczesnych urządzeń pomiarowych.

Warto wiedzieć, że w 2025 roku inspektorzy sanitarni często przeprowadzają wstępną kontrolę dokumentacji zdalnie, prosząc o udostępnienie dokumentów w formie elektronicznej przed wizytą w lokalu.

Kontrola PIP – czego można się spodziewać

Państwowa Inspekcja Pracy podczas kontroli zwraca uwagę na:

1. badania profilaktyczne pracowników wynikające z Kodeksu Pracy;
2. dokumentację szkoleń BHP (coraz częściej akceptowaną w formie elektronicznej);
3. elektroniczne systemy oceny ryzyka zawodowego;
4. zgodność zatrudnienia z przepisami prawa pracy.

W 2025 roku PIP wdrożyła system elektronicznych kontroli wstępnych, które pozwalają na weryfikację podstawowej dokumentacji przed fizyczną kontrolą w lokalu.

Podsumowanie

Praca w gastronomii w 2025 roku wiąże się z odpowiedzialnością za zdrowie konsumentów, dlatego wymogi dotyczące badań i szkoleń są stosunkowo rygorystyczne. Przestrzeganie przepisów w tym zakresie leży w interesie zarówno pracowników, jak i pracodawców.

Najważniejsze elementy, o których należy pamiętać:

1. Badania sanitarno-epidemiologiczne są niezbędne dla każdej osoby mającej kontakt z żywnością, a w 2025 roku coraz częściej realizowane są w ramach kompleksowych pakietów medycznych.
2. Badania profilaktyczne wynikające z Kodeksu Pracy są obowiązkowe dla wszystkich pracowników zatrudnionych na umowę o pracę i nie mogą być zastąpione badaniami sanitarnymi.
3. Szkolenia BHP oraz szkolenia z higieny żywności są w 2025 roku dostępne głównie w formie interaktywnych kursów online z weryfikacją tożsamości.
4. Cyfrowe systemy zarządzania dokumentacją medyczną i szkoleniową stają się standardem w branży gastronomicznej, ułatwiając monitoring terminów, a także przygotowanie do kontroli.
5. Konsekwencje zaniedbań są coraz bardziej dotkliwe, zarówno finansowo (wyższe kary), jak i wizerunkowo (szybsze rozprzestrzenianie się negatywnych opinii w mediach społecznościowych).

Dbanie o aktualne badania i szkolenia to nie tylko spełnianie wymogów prawnych, ale przede wszystkim inwestycja w bezpieczeństwo – własne, pracowników i klientów. W dynamicznie zmieniającej się branży gastronomicznej 2025 roku, profesjonalne podejście do kwestii zdrowotnych, a także szkoleniowych staje się istotnym elementem przewagi konkurencyjnej.

Oferty pracy z