To czeka nas na rynku pracy w 2023 roku. Bądź gotowy na zmiany

fot. Shutterstock / Dilok Klaisataporn

Po wydarzeniach ostatnich trzech lat rok 2023 jawi nam się jako wielka niewiadoma. Pewne zmiany na rynku pracy w 2023 roku oraz kontynuacje istniejących trendów gospodarczych są już natomiast niemal gwarantowane. Jeżeli zatem chcemy wkroczyć w tę nową rzeczywistość pewni siebie i zdeterminowali, warto żebyśmy wiedzieli, na co się przygotować.

Gdybyśmy jak Marty McFly cofnęli się teraz w czasie o 20 lat, nie tylko styl tamtych lat by nas zaskoczył. Rynek pracy ewoluuje równie dynamicznie. Często jednak, obserwując te zmiany w małych dawkach, nie jesteśmy ich świadomi. Jakie czekają nas zmiany na rynku pracy w 2023 roku? Gdy w grudniu ponownie do nich zajrzymy, być może ogarnie nas nostalgia jak przy przeglądaniu starych albumów ze zdjęciami.

Prawne zmiany na rynku pracy w 2023 roku

Regulacja pracy zdalnej

Wydaje się, że ledwo zdążyliśmy się przyzwyczaić do nowej rzeczywistości, a wszystko już ulega zmianie. W 2020 roku myśl o stałej pracy zdalnej wydawała się większości ludzi prawdziwą abstrakcją i niemalże futurystyczną wizją. Druga połowa 2022 roku przyniosła pewną niepewność w związku z tym zaakceptowanym już stanem rzeczy. Wizja unormowania kwestii pracy zdalnej w Kodeksie pracy spowodowała ciarki u wszystkich jej zwolenników. Na początku grudnia zaczęła się ona jednak urzeczywistniać, a jednocześnie klarować. Projekt nowelizacji wszedł bowiem do sejmu z planowaną datą wdrożenia w marcu 2023 roku.

Konsekwencje tej decyzji dotkną obie strony. Z perspektywy pracodawcy najbardziej bolesną zadrę stanowić będzie z całą pewnością konieczność poniesienia nowych kosztów pracownika. Osobie pracującej zdalnie lub hybrydowo ma przysługiwać ryczałt za energię elektryczną oraz usługi telekomunikacyjne. Kwota rekompensaty będzie ustalana szacunkowo dla każdego zakładu. Ponadto, każdy pracodawca będzie zobowiązany do zapewnienia adekwatnego wyposażenia oraz jego montażu. Dotyczy to nie tylko samego w sobie komputera lub laptopa, lecz również potencjalnie myszki, słuchawek czy dodatkowego monitora. W przypadku, jeśli firma nie będzie w stanie zapewnić tych warunków, pracownik powinien otrzymać opłatę ryczałtową za użyczenie własnego mienia. Posłuży ona między innymi pokryciu kosztów naprawy i konserwacji.

Pracownikowi natomiast zagrażają liczne kontrole ze strony zakładu. Chociaż nikomu nie uśmiecha się wizja wtargnięcia z butami do jego domowych pieleszy, to ma ona na celu przede wszystkim sprawdzenie bezpieczeństwa poufnych danych. W biurze ze względu na liczne zabezpieczenia sieciowe takie ryzyko byłoby zredukowane niemal do minimum. Podobnie kwestia zlecania kontroli trzeźwości. Może brzmieć śmiesznie, funkcjonuje jednak ku zapewnieniu ochrony życia i zdrowia zatrudnionych, osób postronnych lub zabezpieczeniu mienia firmowego.

Dodatkowy urlop w 2023 roku

Urlop z powodu działania siły wyższej brzmi nieco mistycznie, niczym tajemnicza przepowiednia. Dlatego najlepiej będzie, jeśli pokażcie nam rękę! O, długa linia życia wskazuje na dwa dodatkowe dni lub 16 godzin w roku kalendarzowym wynagradzane w wymiarze 50 proc. Jednak strzeżcie się, można je wykorzystać jedynie w słusznym celu. Będą one zarezerwowane na nagłe przypadki, takie jak śnieżyca uniemożliwiająca dojazd lub opieka nad chorym lub rannym członkiem rodziny. Tak więc nie będziemy już musieli tak bardzo przejmować się, jeśli pierwszego dnia śniegu nastąpi paraliż komunikacyjny. Zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady UE, przepisy miały wejść w życie już w sierpniu zeszłego roku. Jednak, ze względu na opóźnienia w Sejmie, prace legislacyjne zaczną się dopiero na początku stycznia.

Na jej podstawie powstaną jeszcze inne rozwiązanie prawne, np. dodatkowe pięć dni przysługującego bezpłatnego urlopu na opiekę nad członkiem rodziny. Oprócz tego urlop rodzicielski zostanie wydłużony o dodatkowe 9 tygodni. 2023 stoi zatem pod znakiem pokrewieństwa i szczególnej troski o pielęgnowanie więzów krwi. Jest w tym jednak haczyk. W odróżnieniu od pozostałych 32 dni urlopu rodzicielskiego nie będą one do podziału pomiędzy rodzicami. Urlop ten jest płatny w wymiarze 80 proc. i bez wątpienia przyczyni się do zacieśniania więzów pomiędzy świeżo upieczonymi ojcami i ich potomstwem.

Społeczne zmiany na rynku pracy w 2023 roku

Echo Wielkiej Rezygnacji

Współczesne tempo przemian społecznych i gospodarczych może doprawdy zadziwić. Jedynie dwa lata temu, Polska i świat z wytęsknieniem oczekiwały na dostęp do szczepionek i wyrabianie odporności na wirus Covid-19. Niedługo potem, całkowite rozmrażanie gospodarki oraz następujący po nim boom gospodarczy diametralnie odmieniły rynek pracy. W Stanach Zjednoczonych nastał czas Wielkiej Rezygnacji, podczas której setki tysięcy pracowników opuściły swoich dotychczasowych pracodawców, żeby poszukać bardziej korzystnych ofert. Często dotyczyło to stanowisk, na których nie czuli się dobrze, ale pozostawali ze względu na pewność zatrudnienia i konieczność zarobku podczas trudnego roku pandemicznego. Echa tego wydarzenia rozbrzmiały także u nas, za oceanem. Chociaż eksperci nie są jednoznacznie zgodni, czy możemy mówić o dokładnie tym samym zjawisku, zbieżności było wręcz podejrzanie dużo. Faktem jest iż w okresie postpandemicznego boomu znaczna grupa pracowników zmieniła miejsca pracy na lepsze. Według rocznika statystycznego GUS, w 2021 aż 250 tys. osób opuściło swoje miejsca pracy. Zwolnienia wynikały w większości z własnej woli, a opuszczający pracę szybko znajdowali nowe stanowiska. To również znalazło swoje odbicie w zatrudnieniach, które były szczególnie wysokie, przekraczając 580 tys.

Chociaż dziś mogłoby się wydawać, że niewiele po tym zostało, ten trend na trwałe zadomowił się w psychice zatrudnionych. Obecne trudności ekonomiczne nie stoją już na przeszkodzie, żeby zmieniać pracę, gdy nie odpowiada ona oczekiwaniom. To nastawienie w dalszym stopniu wzmacnia konkurencję wśród pracodawców i pozycję pracowników. Podobnie jak w 2021, w 2023 przedsiębiorstwa będą musiały dbać o pracowników, uważając żeby nie wytracić wykwalifikowanych kadr. W końcu, jak mówi znana mądrość ludowa z memów: Panie Januszu, mam już dziesięciu pracodawców na Pana miejsce.

Z jak Zalewające rynek pracy pokolenie postmilenialne

Rok w tę czy w tamtą nie powinien robić większej różnicy. Czemu zatem tak często słyszy się o nadejściu generacji Z, osób urodzonych już w nowym milenium? Wynika to z faktu, że pokolenie to wychowywało się w zupełnie innym świecie. Obdartym z komunistycznych naleciałości, którymi dalej częstowana była młodzież lat 90., lecz zamiast tego z zapewnionym permanentnym dostępem do technologii. Kształtowani w świadomości własnych praw, znani są jako pokolenie walczące o ich respektowanie, pozostawiając sobie przy tym pole do nieżycia samą pracą. Walka nie pozostaje bynajmniej bez echa. Pracownicy w każdym wieku przesiąkają ową atmosferą buntu, butnie decydując się na sięgnięcie po swoje. Chociaż powoli przemija pierwszy szok związany z tą zmianą percepcji, to ustępuje on miejsca akceptacji tej nowej rzeczywistości. W połączeniu z niską stopą bezrobocia możemy oczekiwać, że trend rynku pracownika utrzyma się w 2023, a nawet powinien zacząć przybierać na sile.

Spowolnienie tempa zatrudnienia

Może się wydawać, że hasło „praca szuka człowieka” powoli odchodzi do lamusa. Niesłabnące tempo rekrutacji zaczyna zwalniać. W ciągu najbliższego półrocza raptem 16 proc. przebadanych przedsiębiorców przewiduje prowadzenie gwałtownego naboru. Jakkolwiek owa prognoza brzmi odrobinę niepokojąco, należy spojrzeć na nią ponownie, biorąc pod uwagę genezę danego zjawiska.

2020 rok zaskoczył Polskę i świat pandemią nowego wirusa. W następstwie późniejsze miesiące wiązały się z silnym zamrożeniem gospodarki, masowymi zwolnieniami oraz zamknięciami firm. Gdy tylko nastąpiło odmrożenie krajowej sfery ekonomicznej rekruterzy musieli dwoić się i troić by podreperować stan kadrowy swoich przedsiębiorstw. Wielka Rezygnacja z 2021 odbiła im się ponownie czkawką, kiedy ludzie zaczęli odchodzić dobrowolnie z niesatysfakcjonujących prac. Tu również zalepianie braków w personelu wymagało nie lada gimnastyki. Stąd wystąpienie trendów, takich jak quiet hiring, oraz ciągła, niesamowicie dynamiczna rekrutacja. Gdy tylko ten dziki pęd zaczął zwalniać do racjonalnego poziomu, owe tempo wydaje nam się iście ślimacze. Nie jest to jednak powód do obaw. Słabsza presja rekrutacyjna być może spowoduje trochę mniejsze przebieranie w ofertach, jednak pozwoli nam ona na wybieranie tylko tych perfekcyjnie skrojonych dla nas kandydatur.

Stopa bezrobocia według aktualnych prospektów zapowiada się natomiast na 6-6,8 proc. Ponownie jednak patrzymy tutaj na sytuację z perspektywy wyjścia z historycznie najniższego poziomu. W celu otrzymania rzetelnego obrazu sytuacji należy skupić się nie tylko na liczbach, ale przede wszystkim na dostępnych możliwościach. Prawdopodobieństwo zatrudnienia będzie zmienne w zależności od branży, doświadczenia, wykształcenia, lecz również położenia geograficznego.

Gospodarcze zmiany na rynku pracy w 2023 roku

Deficytowe zawody w 2023 roku

W tym momencie nikczemny uśmieszek powinien wypłynąć na ustach pracowników ds. rachunkowości oraz samodzielnych księgowych, ponieważ to właśnie oni według Barometru Zawodów na 2023 rok reprezentować będą kategorię pracowników umysłowych w kontekście deficytu.

Oczywiście niepodzielne rządy w dalszym ciągu sprawuje także sektor IT. Pozostałe white collarowe zawody pozostają natomiast w stanie równowagi pomiędzy zapotrzebowaniem, a dostępnością specjalistów. Oznacza to zatem, że w celu osiągnięcia lepszych stanowisk o wyższych zarobkach i nieposzlakowanej renomie nie wystarczy po prostu pracować w branży. Należy wykazać się, że to właśnie my wyróżniamy się na tle kontrkandydatów. Za największy atut, który będzie wiódł prym na arenie zawodowej wskazywane są umiejętności cyfrowe. Okazuje się, że ich zastosowanie wykroczyło już daleko poza domenę stricte informatyczną. Przystosowanie do cyfryzacji oraz zdolność jej efektywnego wykorzystania sprawdzą się w marketingu, SEO, analizie danych, badaniach rynkowych i wielu innych. Na szczęście na RocketJobs.pl każdy wyspecjalizowany pracownik umysłowy z pewnością znajdzie cały wachlarz interesujących ofert pracy.

Dla tych, którzy jednak chcą pozyskać stanowisko po najprostszej linii oporu zalecane jest przebranżowienie. Potrzeba nowych pielęgniarek, murarzy, dekarzy, pracowników robót wykończeniowych w budownictwie, spawaczy oraz nauczycieli króluje na rynku pracy już od wielu lat. Wszystko wskazuje również, że dany trend utrzyma się i w 2023.

Jaka praca, taka płaca. Podwyżka minimalnego wynagrodzenia dla umowy o pracę

W dziedzinie finansów różnicę mogliśmy odczuć wraz z początkiem Nowego Roku. Planowana podwyżka płacy minimalnej weszła bowiem w życie już 1 stycznia. Nie jest to dla nikogo wielkie zaskoczenie, ponieważ dany temat przewijał się w mediach blisko od pół roku. Z drugiej strony, przyzwyczailiśmy się do niego na tyle, że łatwo zapomnieć, iż owa zmiana miała przyjąć formę dwustopniową. Aktualnie doczekaliśmy się rekordowego wzrostu minimalnego wynagrodzenia dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę o 480 złotych miesięcznie względem 2022 roku. 3490 zł brutto – poniżej takiej kwoty nie może od teraz zejść żaden pracodawca podpisujący z kandydatem nową umowę. Według zapowiedzi następna podwyżka przewidywana jest na okres lipca. Po jej wprowadzeniu płaca minimalna przekroczy próg 3600 zł brutto.

Warto pamiętać, że wynagrodzenie minimalne służy również jako wartość referencyjna do obliczania innych świadczeń i zobowiązań. Nagły wzrost jego wymiaru zwiększy chociażby składkę ZUS dla nowych przedsiębiorców czy podstawę do obliczania zasiłków. Odbije się on również na wysokości dodatków za pracę w godzinach nocnych oraz maksymalnej wysokości odpraw.

Sami sobie sterem? Nie ma problemu, też zarobicie więcej

Zwolennicy umów cywilnoprawnych (umowa zlecenia; umowa o dzieło) oraz samozatrudnienia (kontrakt B2B) również nie pozostaną pokrzywdzeni. Od 2016 roku najniższe dopuszczalne wynagrodzenie miesięczne ma również swój odpowiednik w postaci minimalnej stawki godzinowej. Jej wzrost o 15,7 proc. względem 2022 wiązać się będzie z nową stawką wysokości 22,80 zł brutto za godzinę. W drugim półroczu natomiast kwota ta wzrośnie dodatkowo o 70 groszy. W efekcie osiągnie ona pułap 23,50 zł za godzinę.

Niemniej, przy obecnym tempie inflacji dane prognozy nie napawają nadmiernym optymizmem. Chociaż wzrost płacy minimalnej może skłonić wielu przedsiębiorców do indywidualnych podwyżek, podlegają one indywidualnej ocenie. Według ankiety przeprowadzonej w ramach 46. edycji inicjatywy „Plany pracodawców” agencji pośrednictwa pracy Randstad w równo 1000 polskich przedsiębiorstw, raptem połowa pracodawców już w tym momencie deklaruje wolę przyznania podwyżek pracownikom. Mimo wszystko kompetentni specjaliści z pewnością znajdą możliwość na zwiększenie swoich zarobków. Jeśli nie w obecnej firmie, to w innej.

Technologiczne zmiany na rynku pracy w 2023 roku

Rozwój sztucznej inteligencji w coraz większym zakresie, również branży kreatywnej

Według gazety Financial Times, rozwój i zastosowanie generatywnej SI będzie najważniejszym trendem technologicznym w 2023 roku. Już w 2022 byliśmy świadkami jej szumnego wejścia na salony, w postaci platformy graficznej Midjourney, czy inteligencji konwersacyjnej Chat GPT. Ponadto, dzięki bezpłatnemu dostępowi, niemalże wszyscy mieliśmy możliwość się z nimi zapoznać. Potencjał tego segmentu technologicznego sięga daleko ponad generowanie obrazków do opublikowania na osi czasu lub opowiadania żartów.

Sektor kreatywnej SI doświadcza niespotykanego wcześniej napływu kapitału i talentów, który już wkrótce zaowocuje nagłym przypływem nowych rozwiązań. Już teraz pojawiły się pierwsze przebiśniegi, 6 grudnia Microsoft zaprezentował VALL-E, narzędzie będące w stanie syntezować głos na podstawie krótkich, nawet trzysekundowych próbek. Oprócz samej wypowiedzi, nowy program potrafi również nadać jej ton, zabarwienie emocjonalne, a nawet dźwięki w tle. Jakość generowanych materiałów pozostawia jeszcze nieco do życzenia, ale powoli przybliża się do tej nieodróżnialnej od prawdziwej wypowiedzi z perspektywy przeciętnego słuchacza. Ten przykład idealnie ilustruje, że w 2023 możemy oczekiwać dalszego dynamicznego rozwoju w dziedzinach tworzenia materiałów filmowych, dźwiękowych, graficznych i tekstowych. Będzie to miało pierwszorzędne znaczenie dla wszystkich grup zawodowych, w tym pracowników kreatywnych. Na przykład, rozwinięcie narzędzi do grafiki może oszczędzić wiele pracy ludzkim grafikom, którzy będą zajmowali się edycją wstępnie przygotowanych dzieł. Nie jest do końca pewne, w jaki sposób odbije się to na zatrudnieniu i konkurencji na rynku pracy. Tym niemniej, jest to dobry czas na naukę w tym zakresie.

Możliwości wykorzystania takich algorytmów w swojej branży są ograniczone wyłącznie własną wyobraźnią. A tak jak wiadomo dalej pozostaje w jurysdykcji ludzi. Jednocześnie, należy jednak pamiętać, że zdolności sztucznej inteligencji zależą przede wszystkim od materiałów źródłowych na których została wytrenowana. Dlatego, przynajmniej na razie, SI nie potrafi tworzyć zupełnie oryginalnych i niepowtarzalnych dzieł, a jedynie rekonfigurować i miksować istniejące.

Jak wykorzystać zmieniający się świat?

Szybkie tempo zmian często przyprawia o istny zawrót głowy, szczególnie gdy zaburzają one ustalony porządek rzeczy. Tymczasem każde potencjalne zagrożenie może zostać przekute w szansę. Na przykład, dla pracodawców nadejście na rynek pracy pokolenia Z nie oznacza jedynie wzrostu oczekiwań ze strony pracowników, ale również nową pulę obytych z technologią talentów. Regulacja pracy zdalnej pozwoli obu stronom lepiej egzekwować swoje prawa, nie dać się wykorzystywać. Natomiast sztuczna inteligencja otwiera przed nami cały wachlarz możliwości, których przez długi czas nie będzie nam dane w pełni zgłębić. Najlepiej zawsze trzymać rękę na pulsie. Wszakże bieżące trendy i nowości kierunkują się właśnie na nas. Wystarczy dostrzec okazję, jak umiejętnie z nich korzystać. Postępując w taki sposób, tam gdzie inni widzą wzburzone morze, dostrzeżecie idealną okazję do surfowania.

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock.com / Dilok Klaisataporn

Oferty pracy z

Magdalena Desperak

Redaktorka

Z wykształcenia filolog języka francuskiego, jednak od najmłodszych lat emocjonalnie związana z dziennikarstwem i działalnością literacką. Interesuje się szerokim wachlarzem tematycznym, zaczynając od kwestii językowych, kulturowych i społecznych, poprzez finanse i ekonomię, aż po naukę i prawo. Można powiedzieć, że w życiu podąża za iście renesansową definicją bycia "humanistą".