Nauczyciel programowania – najbardziej poszukiwany zawód w 2025 roku [Kompletny przewodnik]
Jakie kompetencje są ci potrzebne, aby odnaleźć się na rynku pracy przyszłości?
fot. Jak pracować, by nie żałować / RocketJobs.pl / Cookie Studio / Shutterstock.com
Świat pędzi do przodu, a wraz z nim zmienia się rynek pracy. W dobie automatyzacji, sztucznej inteligencji, ale także niepewności, która stale towarzyszy nam w związku z przebytą pandemią koronawirusa oraz toczącą się wojną w Ukrainie, zmieniają się także kompetencje, jakich poszukują pracodawcy. Jakie zatem kompetencje mają teraz znaczenie na rynku pracy?
Spis treści
Czynniki wpływające na kompetencje rynku pracy to różnorodne przyczyny, które oddziałują na potrzeby i wymagania rynku pracy w zakresie umiejętności, wiedzy i doświadczenia pracowników.
Jakie czynniki wpływają na kompetencje na rynku pracy?
- Postęp technologiczny. Rozwój automatyzacji zmienia potrzeby rynku pracy w kierunku większej liczby umiejętności technologicznych, takich jak programowanie, sztuczna inteligencja, Big Data, uczenie maszynowe, itp. Zawodem, który nabiera coraz większej popularności jest analityk Big Data.
- Globalizacja. Globalizacja gospodarki sprawia, że wiele prac wymaga znajomości języków obcych i umiejętności pracy z różnymi kulturami. Najczęściej poszukiwanym językiem nadal pozostaje język angielski.
- Demografia. Sstarzenie się społeczeństwa wpływa na zapotrzebowanie na pracowników w niektórych sektorach, takich jak służba zdrowia czy opieka nad osobami starszymi.
- Zmiany legislacyjne. Zmiany w przepisach prawa, takie jak regulacje dotyczące ochrony środowiska czy zatrudnienia, wpływają na wymagania dotyczące umiejętności i wiedzy pracowników.
- Trendy społeczne. Trendy społeczne, takie jak zwiększające się zainteresowanie ekologią i zdrowym stylem życia, wpływają na zapotrzebowanie na pracowników w niektórych sektorach, takich jak rolnictwo czy produkcja ekologiczna.
- Kondycja gospodarki. Sytuacja gospodarcza, taka jak kryzys ekonomiczny, wpływa na popyt na pracowników i wymagania dotyczące ich umiejętności i wiedzy. Dlatego też w ostatnim czasie (rosnącej inflacji oraz kosztów utrzymania przedsiębiorstw) widzimy duże zapotrzebowanie w na kontrolerów i analityków finansowych czy też księgowych.
Wszystkie te czynniki wpływają na potrzeby pracodawców i determinują, jakie umiejętności, wiedza i doświadczenie są potrzebne pracownikom, aby mogli z powodzeniem działać w danym sektorze. Ważne jest, aby pracownicy byli świadomi tych trendów i dostosowywali swoje umiejętności do zmieniających się wymagań rynku pracy.
Przykładem takiego czynnika, który zmienił rynek pracy nie do poznania była pandemia koronawirusa z 2020 roku.
Wiele firm przeszło na całkowicie zdalny tryb pracy – co z jednej strony było dużym ułatwieniem, a z drugiej sprawdzianem dla pracodawców, jak i pracowników z umiejętności szybkiej adaptacji do zmian. To sprowokowało również potrzebę nowych umiejętności na rynku pracy. Wielu pracodawców kładło nacisk na kompetencje cyfrowe (np. obsługa różnorakich komunikatorów, systemów, itp.) oraz na kompetencje związane z komunikacją (przede wszystkim mailową) czy też pracą w zespole rozproszonym.
Kiedy już przyzwyczailiśmy się do nowego trybu pracy i powoli zaczęliśmy wracać do biur, w lutym 2022 roku wybuchła wojna w Ukrainie. Znowu wśród pracowników zapanowała panika i strach, co przyniesie jutro. Niepewność, przerażenie i widmo wojny kolejny raz zmieniło postrzeganie naszej rzeczywistości i stosunku do pracy. Pracownicy zaczęli obawiać się o swoje miejsca zatrudnienia, a pracodawcy o dalsze prowadzenie swoich firm. Kompetencjami, które nabrały na znaczeniu, były przede wszystkim rezyliencja, czyli umiejętność lub proces dostosowywania się człowieka do zmieniających się warunków, zdolność do odzyskiwania utraconych lub osłabionych sił i odporność na działania szkodliwych czynników.
Istotnym czynnikiem, wpływającym na kompetencje potrzebne na rynku pracy, jest pojawienie się sztucznej inteligencji (AI – Artificial Intelligence).
Zobacz też
Sztuczna inteligencja (AI) stała się jednym z najważniejszych trendów w dzisiejszym świecie. W ciągu ostatnich kilku lat AI znacznie się rozwinęła i znalazła zastosowanie w wielu dziedzinach życia, takich jak przemysł, edukacja, medycyna i wiele innych. Coraz częściej zastępuje pracowników w prostych powtarzalnych czynnościach (na przykład produkcyjnych), ale też w analizowaniu danych (jest w stanie przetworzyć bezbłędnie ogromną ilość danych).
W medycynie AI jest wykorzystywana do diagnozowania chorób, analizy badań laboratoryjnych i przewidywania wyników leczenia. W przemyśle pomaga w zapobieganiu wypadkom, przewidywaniu awarii maszyn i optymalizacji procesów produkcyjnych. Natomiast w edukacji AI jest wykorzystywana do personalizacji procesu nauczania, umożliwiając uczniom dostosowanie tempa nauki do swoich potrzeb.
Ostatnio dużą popularnością cieszy się również Chat GPT. ChatGPT to duży model językowy szkolony przez OpenAI, który wykorzystuje architekturę GPT-3.5. Jest to narzędzie, które pozwala na generowanie tekstu na różne tematy i w różnych stylach. Jest on oparty na uczeniu maszynowym i został szkolony na dużych zbiorach danych tekstowych, co pozwala mu na generowanie naturalnych i spójnych wypowiedzi. ChatGPT może być wykorzystany w wielu różnych celach. Może służyć jako narzędzie do generowania treści na stronach internetowych, w aplikacjach mobilnych, w mediach społecznościowych i w innych miejscach, gdzie wymagana jest automatyczna generacja tekstu. Może również służyć jako asystent wirtualny, który odpowiada na pytania użytkowników i pomaga im w rozwiązywaniu problemów.
Musimy jednak pamiętać, że sztuczna inteligencja nie posiada inteligencji emocjonalnej, empatii, czy też kreatywności. To właśnie te kompetencje będą coraz częściej poszukiwane przez pracodawców. Kompetencje, których nie będzie posiadał komputer czy też maszyna, czyli tak zwane kompetencje miękkie.
Czym są kompetencje miękkie?
Kompetencje miękkie to cechy psychofizyczne oraz umiejętności społeczne i interpersonalne, mające związek z osobowością danej osoby i mające bardziej subiektywną naturę, dlatego trudniej je zmierzyć. Przykładami kompetencji miękkich może być adaptacja do zmian czy też właśnie kreatywność.
Według raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego „Kompetencje pracowników dziś i jutro” najczęściej poszukiwanymi kompetencjami przez pracodawców są:
- kreatywność,
- współpraca z innymi,
- krytyczne myślenie,
- rozwiązywanie złożonych problemów,
- elastyczność poznawcza,
- zdolności negocjacyjne,
- kompetencje techniczne,
- zarządzanie ludźmi,
- inteligencja emocjonalna,
- branie odpowiedzialności,
- podstawowe i zaawansowane kompetencje cyfrowe,
- działanie w sytuacji niepewności,
- godzenie napięć i rozwiązywanie problemów,
- znajdowanie i interpretowanie sygnałów zmian w organizacji,
- identyfikacja oznak wystąpienia mało prawdopodobnych zdarzeń, myślenie systemowe.
Jak widzimy, głównymi kompetencjami, które są teraz poszukiwane na rynku pracy, są kompetencje miękkie. Co ciekawe, to również kompetencje miękkie należą do najczęściej wskazywanych jako te o wyraźnym znaczeniu w przyszłości. Tutaj najczęściej wymienianymi wśród pracodawców kompetencjami są: działanie w sytuacji niepewności, współpraca z innymi, kreatywność czy też branie odpowiedzialności.
Należy również podkreślić, że to właśnie te są kompetencjami, które odróżniają nas od sztucznej inteligencji. Dlatego też ich znaczenie cały czas na rynku pracy rośnie. I to właśnie na te kompetencje warto postawić w procesach rozwojowych, zarówno z punktu widzenia pracodawców jak i kandydatów do pracy.
Oto kilka najważniejszych umiejętności, które będą mieć kluczowe znaczenie w przyszłym świecie biznesu:
- umiejętności cyfrowe: zdolność do korzystania z nowoczesnych technologii: programowanie, analizy danych, wykorzystania narzędzi online i innych narzędzi cyfrowych;
- kreatywność i innowacyjność: zdolność do generowania nowych pomysłów i innowacyjnego myślenia a także do adaptacji i wprowadzania zmian w firmie;
- komunikacja interpersonalna: umiejętność skutecznej komunikacji z innymi ludźmi, zarówno na piśmie, jak i ustnie, w różnych sytuacjach i z różnymi grupami docelowymi;
- praca zespołowa: zdolność do efektywnej pracy w grupie, do dzielenia się wiedzą i doświadczeniem, a także do budowania relacji z innymi członkami zespołu;
- zarządzanie czasem i priorytetami: zdolność do zarządzania czasem i priorytetami w celu osiągnięcia celów biznesowych;
- przedsiębiorczość i samodzielność: zdolność do podejmowania decyzji działania na własną rękę, inicjowanie zmian i rozwijanie nowych projektów;
- umiejętności miękkie: zdolność do radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, do budowania relacji z klientami i innymi ludźmi, a także do rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji;
- wiedza o rynku: zdolność do śledzenia trendów rynkowych, do analizowania danych rynkowych i do podejmowania decyzji biznesowych na podstawie danych informacji;
- zorientowanie na klienta: zdolność do zrozumienia potrzeb klientów i dostarczania produktów i usług, które są dla nich wartościowe;
- umiejętność uczenia się: zdolność do ciągłego doskonalenia swoich umiejętności, uczenia się na błędach i adaptacji do zmieniających się warunków biznesowych.
Jak zatem nabywać potrzebne nam kompetencje?
Po pierwsze, warto pamiętać o Modelu 70:20:10. Został on stworzony w połowie lat 90. na podstawie badań i doświadczeń Morgana McCalla, Roberta Eichingera i Michaela Lombarda. Mówi o tym, że:
- 70 proc. naszej wiedzy i umiejętności rozwija się poprzez doświadczenia. Uczymy się przede wszystkim dzięki podejmowaniu się nowych zadań, ćwicząc itp. Dlatego tak ważna jest nauka w praktyce.
- 20 proc. wiedzy i umiejętności nabywamy w trakcie naszej współpracy z innymi. Świetna forma takiej nauki jest mentoring, shadowing (towarzyszenie przedstawicielowi danego zawodu i obserwowanie go) czy też coaching.
- 10 proc. wiedzy i umiejętności nabywamy poprzez udział w szkoleniach, kursach czy też dzięki czytaniu literatury fachowej. Dlatego tak ważna jest praktyka. Co z tego, że skończymy nawet kilkanascie kursów lub szkolń, a wiedzy na nich nabytej nie będziemy wykorzystywać?
Od czego zacząć?
Polecam na samym początku zacząć od szkoleń lub kursów (tradycyjnych lub on-line) związanych z wybraną kompetencja. Dzięki nim zdobędziemy wiedzę – podstawę merytoryczną, która przyda się na dalszych etapach rozwoju. Następnie możemy poprosić kolegę lub przełożonego w pracy, aby pokazał nam, jak daną kompetencję wykorzystuje w pracy. Potem prosimy o przydzielenie zadania związanego właśnie z tą kompetencją.
Jak widzimy jedno, co jest ostatnio pewne to zmiana. Dlatego też warto śledzić transformacje zachodzące na świecie, a co za tym idzie, na rynku pracy. A także być otwartymi na ciągłe poszerzanie wiedzy i tak zwane Lifelong learning, czyli naukę przez całe życie. Dzięki temu zawsze będziemy pracownikami poszukiwanymi na rynku pracy.
Jak pracować, by nie żałować? Raport RocketJobs.pl
RocketJobs.pl opublikował raport „Jak pracować, by nie żałować?”, poświęcony żalu zawodowemu pokoleń Z i Y na rynku pracy. Jak wynika z naszych badań i rozmów z przedstawicielami tych generacji, jednym z powodów żalu jest brak rozwijania własnych kompetencji przez pracowników white collars. Jakich wyborów jeszcze żałują Zetki i Igreki w związku z pracą? A co ich cieszy i motywuje? Tego dowiecie się z naszego raportu, którego partnerem merytorycznym jest SWPS Innowacje.
Agnieszka Ciećwierz
Współzałożycielka firmy Sigmund Polska
Wspiera firmy w badaniu kompetencji i potencjału pracowników oraz kandydatów do pracy, jak i również w opracowywaniu procesów HR-owych – w tym układaniu procesów rekrutacyjnych, indywidualnych planów rozwoju pracowników, wdrażaniu oceny pracowniczej, badaniach satysfakcji i zaangażowania pracowników. Trener biznesu i wykładowca. Autorka licznych artykułów i książek, w tym ostatniej "Rekrutacja oparta na kompetencjach. Znajdź i rozwijaj idealnego pracownika" oraz podcastu "Newsy z rynku pracy".
Czytaj także
Komentarze